Zwłoka a opóźnienie - czym się różnią?

Czym różni się zwłoka od opóźnienia? Te dwa terminy tylko na pozór oznaczają to samo. Choć potocznie słowa te traktowane są jak synonimy, z prawnego punktu widzenia są między nimi pewne odmienności. Czym różnią się zwłoka i opóźnienie? Sprawdźmy i poznajmy różnice.

Zwłoka a opóźnienie - czym się różnią zgodnie z polskim prawem cywilnym?

Zarówno pojęcie „zwłoki”, jak i „opóźnienia” ma związek z niezrealizowaniem przez dłużnika zobowiązania na czas - np. brakiem zapłaty za fakturę, mimo upływu wyznaczonego na niej terminu. Różnica pomiędzy zwłoką a opóźnieniem sprowadza się przede wszystkim do przyczyny, dla której doszło do braku zapłaty na czas.

Opóźnienie występuje, gdy dłużnik nie wykonuje zobowiązania z przyczyn od siebie niezależnych. Opóźnienie to każde przekroczenie terminu, niezależne od przyczyny.
Zwłoka występuje tylko, gdy dłużnik ponosi odpowiedzialność za niewykonanie zobowiązania na czas - z przyczyn zawinionych przez dłużnika.

Przykład:
Pan Józef, właściciel warsztatu samochodowego, nie naprawił trzech aut swojego klienta w wyznaczonym terminie. Przyczyną był fakt, że w zakładzie pękły rury, przez co zakład został zalany i nie był zdatny do użytku przez okres miesiąca. W takim przypadku mamy do czynienia z opóźnieniem.

Przykład:
Pani Anna, graficzka, nie wykonała zlecenia na rzecz agencji reklamowej, z którą współpracowała. Przyczyną był fakt, że Pani Anna równolegle wykonywała zlecenia na rzecz innych klientów i nie zdążyła zrealizować wszystkich. W tym przypadku mamy do czynienia ze zwłoką.

Zwłoka a opóźnienie według polskiego kodeksu cywilnego

Art. 476 kodeksu cywilnego [Dz. U. z 2020 r. poz. 1740, 2320, z 2021 r. poz. 1509, 2459] wprost odnosi się do różnicy pomiędzy zwłoką a opóźnieniem. Kodeks cywilny stanowi, że:

Dłużnik dopuszcza się zwłoki, gdy nie spełnia świadczenia w terminie, a jeżeli termin nie jest oznaczony, gdy nie spełnia świadczenia niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela. Nie dotyczy to wypadku, gdy opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Z tego przepisu płynie kilka ważnych wniosków. Przede wszystkim - dłużnik, który nie wykonuje zaciągniętego zobowiązania w określonym terminie, niejako automatycznie pozostaje w stanie zwłoki (a nie opóźnienia). Zatem:

• wierzyciel nie ma obowiązku udowadniania, że do braku np. zapłaty w terminie doszło na skutek okoliczności zależnych od dłużnika,
• wystarczy, aby wierzyciel wykazał, że czas na realizację zobowiązania już upłynął,
• to dłużnik powinien wykazać, że nie zrealizował swojego zobowiązania na czas z przyczyn niezależnych od siebie (oraz jakie to przyczyny).

Zwłoka a opóźnienie - odsetki

Gdy mówimy o opóźnieniach w płatnościach, niezwykle ważna jest kwestia odsetek. Wielu wierzycieli może zastanowić się, czy skoro opóźnienie powstaje z przyczyn niezależnych od dłużnika, to w takich przypadkach można doliczać odsetki. Otóż - jak najbardziej.

Wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Mówi o tym at. 481 kodeksu cywilnego. Wierzyciel może więc dochodzić odsetek za każdy brak zapłaty w terminie - bez względu na to, czy dłużnik nie zapłacił z przyczyn od siebie zależnych, czy też niezależnych. Wystarczy, że nie doszło do uregulowania zapłaty w terminie. Kluczowy jest tu upływ czasu.

O tym, jak skutecznie dochodzić zapłaty odsetek, pisaliśmy w osobnym artykule: Windykacja zaległych odsetek.

Kara umowna w przypadku zwłoki, czy kara umowna w przypadku opóźnienia?

Jak widzisz, zwłoka i opóźnienie to podobne pojęcia, których odróżnienie może wydawać się nieco naciągane i na pierwszy rzut oka - nieżyciowe. Potocznie przecież używamy tych pojęć zamiennie, a i tak komunikujemy się skutecznie. Dodatkowo odsetki należą się wierzycielowi w obydwu przypadkach. Rozróżnienie okazuje się jednak kluczowe, gdy zastrzegamy w zawieranym kontrakcie tzw. karę umowną.

Instytucja kary umownej polega na tym, że strona umowy, która nie wykonała zobowiązania niepieniężnego odpowiednio lub nie wykonała go wcale, powinna zapłacić drugiej stronie sumę wskazaną w umowie - czyli właśnie karę umowną.

Kara umowna to instrument prawny w praktyce używany bardzo często. Skutecznie motywuje do spełnienia świadczenia (niepieniężnego; w przypadku świadczeń pieniężnych mamy oczywiście do czynienia z odsetkami). Warto wiedzieć, czy w danym kontrakcie zastrzegamy zapłatę kawy umownej na wypadek „opóźnienia”, czy jednak na wypadek „zwłoki”. Jeśli postanowienie będzie sformułowane w sposób dla nas niekorzystny, strona przeciwna z pewnością podniesie taki argument.

Przykład:
Pani Katarzyna prowadzi firmę budowlaną. U swojego wieloletniego kontrahenta, Pana Marka prowadzącego fabrykę stali, zamówiła elementy stalowe na łączną kwotę 40 000 zł. Pan Marek zobowiązał się dostarczyć je do dnia 1 kwietnia 2022 r. Strony uzgodniły, że za każdy dzień zwłoki w realizacji zobowiązania Pani Katarzynie będzie należała się kara umowna w wysokości 150 zł. Pan Marek:

• będzie musiał zapłacić karę umowną, jeśli okaże się, że nie wywiązał się ze zobowiązania w terminie, bo np. w tym czasie zrealizował inne zlecenie (działanie zawinione),
• nie będzie musiał zapłacić kary umownej, jeśli okaże się, że nie zrealizował zamówienia Pani Katarzyny, ponieważ np. nie otrzymał od niej wytycznych co do produkcji zamówionych elementów stalowych, które firma Pani Katarzyny miała dostarczyć.

Gdyby w umowie zamiast pojęcia „zwłoki” znalazło się pojęcie „opóźnienia”, Pan Marek musiałby zapłacić karę umowną w obydwu przypadkach. W przypadku opóźnienia kwestia winy Pana Marka w zakresie braku realizacji zobowiązania na czas nie miałaby żadnego znaczenia.

Co korzystniejsze w umowie - zwłoka, czy opóźnienie?

O tym, czy korzystniejsze jest zawarcie w umowie postanowienia o „zwłoce”, czy o „opóźnieniu” decyduje to, jaką stroną umowy jesteśmy.

Dla osób, które zobowiązują się do wykonania czegoś w określonym terminie, korzystniej będzie umieścić w umowie postanowienie o zwłoce.

W razie braku terminowej realizacji zobowiązania obowiązek zapłaty kary umownej wystąpi tylko w przypadku zawinionego niewykonania czynności w terminie.

Dla osób, które oczekują na wykonanie jakieś czynności w określonym terminie, korzystniej będzie umieścić w umowie postanowienie o opóźnieniu.

Wówczas, dochodząc kary umownej przed sądem, będzie trzeba wykazać jedynie, jak długo spóźnił się kontrahent z wykonaniem zobowiązania. Przyczyny opóźnienia będą bez znaczenia.

Nie bez przyczyny mówi się, że umowy pisane są „na złe czasy”.

W momencie, gdy realizacja kontraktu idzie zgodnie z planem, strony nie zastanawiają się zwykle nad tym, czy w umowie znalazło się pojęcie „zwłoki”, czy „opóźnienia”. Jeśli jednak pojawi się problem i któraś ze stron nie będzie wywiązywała się z przyjętego zobowiązania na czas, to, czy w umowie zastrzegliśmy karę umowną na wypadek „zwłoki”, czy na wypadek „opóźnienia”, może mieć duże znaczenie praktyczne. Może... wprost przekładać się na finanse firmy i jej płynność finansową. Warto więc znać te pojęcia i korzystać z nich świadomie - szczególnie przy zawieraniu umów.

Windykacja online - sposób na klientów, którzy wciąż spóźniają się z zapłatą w terminie

Bez względu na to, czy w danym przypadku mamy do czynienia ze zwłoką, czy z opóźnieniem, kluczowe są szybkie działania po stronie wierzyciela. Czas nie jest sprzymierzeńcem skutecznej windykacji. Dlatego jeśli ktoś jest dłużny Twojej firmie pieniądze - nie czekaj i  rozpocznij windykację już dziś. Najlepiej nowocześnie i bezpiecznie, przy pomocy systemu do monitoringu płatności i samodzielnej windykacji online Vindicat.pl.

System do samodzielnej windykacji online Vindicat.pl ułatwia odzyskiwanie należności każdej małej i średniej firmie - szybko, efektywnie i bez wchodzenia z domu.

System pomaga przedsiębiorcom na każdym etapie windykacji - zarówno podczas etapu polubownego, jak również sądowego i egzekucyjnego. Wskazuje co, kiedy i w jaki sposób należy zrobić. Etap polubowny system może przeprowadzić automatycznie, bez angażowania przedsiębiorcy. Jeśli wciąż brakuje Ci czasu na strategiczną windykację, to idealne rozwiązanie dla Ciebie!

Ponad 90% spraw prowadzonych w systemie Vindicat.pl kończy się polubownie - bez angażowania sądu i komornika!

Przedsiębiorcy korzystający z Vindicat.pl mogą m.in.:

• Windykować w najwygodniejszy możliwy sposób - automatycznie w modelu success fee. System może automatycznie wykonać aż 10 skutecznych czynności windykacyjnych, według sprawdzonego scenariusza windykacji. Koszty windykacji automatycznej to tylko 6% windykowanej kwoty - do pokrycia już po odzyskaniu pieniędzy. Dowiedz się więcej o tym, dlaczego windykacja automatyczna to najprawdopodobniej propozycja także dla Twojej firmy.
• Połączyć konto w Vindicat.pl z systemem do księgowości online - ifirmą, wFirmą, InFakt lub Fakturownią. Efekt? Każda nieuregulowana faktura trafi prosteo do Vindicat.pl. Szybko i bardzo wygodnie!
• Motywować nierzetelnych klientów do szybkiej zapłaty. Użytkownicy Vindicat.pl mogą m.in. umieszczać dane dłużników na popularnej i doskonale pozycjonowanej giełdzie długów. Mogą też stosować na fakturach pieczęć prewencyjną, dzięki której klienci od razu wiedzą, że w razie braku zapłaty sprawą zajmie się Vindicat.
• Działać prewencyjnie. Vindicat.pl to także regularny monitoring płatności. Dzięki niemu zachowasz pełną kontrolę nad firmowymi płatnościami i zawsze będziesz mógł podjąć działania w najlepszym możliwym czasie. Najlepszym dla Twojego biznesu!

Systemowi Vindicat.pl zaufało już ponad 3 500 przedsiębiorców z różnych branż. To bezpieczne rozwiązanie, które ułatwiło windykację już tak wielu firmom!

Zwłoka, opóźnienie, czy zwykła opieszałość klienta - działaj już teraz!

Windykacja online to nowoczesne rozwiązanie, dzięki któremu windykacja jest wygodniejsza niż kiedykolwiek. Jeśli masz dość walki z klientami, którzy ignorują terminy zapłaty, a przez to utrudniają funkcjonowanie Twojej firmy - nie czekaj i windykuj już teraz.

Poznaj ofertę Vindicat.pl w modelu rozliczenia prowizyjnego lub abonamentowego. Działaj skutecznie i zacznij już dziś!!

FAQ: