Poręczenie długu - z czym się wiąże i jakie niesie ryzyka?

Poręczenie długu nierozerwalnie wiąże się z ryzykiem po stronie poręczyciela. Jakie to ryzyko? Czy poręczyciel może zrobić cokolwiek, aby w razie problemów zmniejszyć swoją odpowiedzialność? Przyjrzyjmy się skutkom, jakie może nieść ze sobą podżyrowanie czyjegoś długu.

Poręczenie długu - na czym polega?

Na początek przypomnijmy, czym jest poręczenie długu, określane również potocznie jako podżyrowanie.

Na skutek umowy poręczenia poręczyciel zobowiązuje się, że spłaci dług, w razie gdyby nie zrobił tego dłużnik główny. Umowę poręczenia zawiera się pomiędzy wierzycielem a poręczycielem.

O zakresie, w jakim odpowiada poręczyciel, decyduje zakres zobowiązania dłużnika. Oznacza to, że poręczyciel odpowiada za to samo i w takim samym zakresie, jak dłużnik. Za to samo - a więc nie tylko za tzw. należność główną, ale również odsetki i inne koszty dodatkowe.

Poręczyciel odpowiada jako współdłużnik solidarny - jego dług staje się wymagalny już w momencie opóźnienia się przez dłużnika głównego ze spełnieniem jego świadczenia. Od momentu opóźnienia poręczyciela można wezwać (samego lub z głównym dłużnikiem) do realizacji całego zobowiązania lub jego części.

Poręczyciel, który spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty.

Poręczyciel może żądać zwrotu zapłaconych kwot od dłużnika - to w teorii. W praktyce zwykle jest to jednak trudne, ponieważ z poręczeniem najczęściej mamy do czynienia w stosunkach rodzinnych. Decyzję o poręczeniu trzeba więc podejmować bardzo rozsądnie. Pomimo deklaracji dłużnika, może okazać się nie tylko formalnością, a źródłem problemów na wiele lat.

Poręczenie długu - z czym się wiąże?

Poręczenie niesie ze sobą zasadnicze ryzyko - konieczność zapłaty długu w razie, gdyby nie zrobił tego dłużnik.

Wbrew nadziei wielu poręczycieli - jest to ryzyko bardzo realne.

Spora część osób zgadza się na udzielenie poręczenia, wiedząc, że dług jest zabezpieczony nie tylko poręczeniem, ale jeszcze w inny sposób. Osoby te liczą, że wierzyciel (np. bank) w razie problemów nie przyjdzie więc od razu do nich, tylko wykorzysta inne zabezpieczenia - np. hipotekę ustanowioną na nieruchomości. Tymczasem często wierzyciele swoje kroki kierują wprost do poręczycieli. To może być najprostszy i najszybszy sposób uzyskania pieniędzy.

W razie ustanowienia więcej niż jednego zabezpieczenia strony mogą w umowie ustalić, w jakiej kolejności będą one realizowane.

Jeśli jednak tego nie zrobiono, wierzyciel może korzystać ze swoich uprawnień dowolnie. Może więc skierować się wprost do poręczyciela.

Poręczenie długu - czy da się ograniczyć ryzyko poręczyciela?

Ryzyka, jakie niesie poręczenie długu, czy podżyrowanie czyjegoś kredytu, da się ograniczyć.

Przede wszystkim w umowie poręczenia można ustanowić np. górny limit odpowiedzialności poręczyciela. Można wprost wskazać, do jakiej kwoty poręczyciel odpowiada.

To postanowienie jest wręcz obowiązkowe, dla każdego, kto rozważa poręczenie za cudzy dług, a jednocześnie chce zadbać o swoje interesy. Bez niego poręczyciel odpowie też np. za odsetki za opóźnienie. Sąd Najwyższy dopuszcza też możliwość ograniczenia czasu trwania odpowiedzialności poręczyciela.

Tak jak sugerowaliśmy powyżej - w umowie warto ustalić również kwestię kolejności realizacji zabezpieczeń. W umowie warto wskazać, że egzekucja z majątku poręczyciela będzie mogła się odbyć, dopiero gdy egzekucja z majątku dłużnika będzie bezskuteczna, a pozostałe zabezpieczenia nie przyniosą efektu.

Poręczyciel ma zagwarantowaną ochronę także na mocy art. 887 kodeksu cywilnego [Dz. U. z 2020 r., poz. 1740, 2320, z 2021 r. poz. 1509, 2459].

Jeśli poręczyciel spłaci dług dłużnika, to zgodnie z art. 887 KC, wierzyciel, który wyzbył się zabezpieczenia wierzytelności, ponosi za to odpowiedzialność względem poręczyciela. Jeśli więc wierzyciel dysponuje dodatkowymi zabezpieczeniami, to powinien je wykorzystać w celu odzyskania przez poręczyciela środków od osoby, za którą poręczył.

Ryzyko poręczenia długu - poręczyciel a wierzyciel

Bardzo ważny w kontekście umowy poręczenia jest też art. 880 kodeksu cywilnego. Stanowi on, że wierzyciel powinien natychmiast zawiadomić poręczyciela o tym, że dłużnik spóźnia się ze spłatą.

Jeśli wierzyciel tego nie zrobi, może ponieść odpowiedzialność związaną z brakiem możliwości wcześniejszej realizacji zobowiązania przez poręczyciela.

Poręczyciel może też podnieść wobec wierzyciela wszystkie zarzuty, jakie przysługiwały głównemu dłużnikowi. Jeśli poręczyciel chce uniknąć zapłaty, to może wskazać np., że:

• termin płatności jeszcze nie minął,
• wierzyciel przyczynił się do powstania danej szkody,
• roszczenie się przedawniło,
• wierzyciela już zaspokojono.

Prawa do powołania się na te zarzuty nie odbiera poręczycielowi nawet ewentualne zrzeczenie się ich przez głównego dłużnika, czy uznanie przez niego roszczenia.

Poręczyciel zapłacił i co dalej?

Jeśli dojdzie do konieczności zapłaty wierzycielowi przez poręczyciela - poręczyciel jest zwolniony ze zobowiązania. Poręczyciel w takich przypadkach wstępuje w prawa zaspokojonego wierzyciela zamiast dłużnika (do wysokości spełnionego świadczenia).

W praktyce poręczyciel, który spłacił dług dłużnika głównego, może żądać od niego zwrotu wszystkiego, co świadczył na mocy umowy poręczenia.

Poręczyciel musi natychmiast powiadomić dłużnika o tym, że zapłacił na rzecz wierzyciela. Zapobiega to podwójnej zapłacie. Jeśli poręczyciel tego nie zrobi, a dłużnik w międzyczasie również zapłaci, to poręczyciel nie może żądać od dłużnika zwrotu spełnionego świadczenia.

Taki sam obowiązek - zawiadomienia o zapłacie na rzecz wierzyciela - ma również dłużnik wobec poręczyciela.

Jeśli dłużnik nie powiadomi poręczyciela, ten może żądać od dłużnika głównego zwrotu świadczenia spełnionego na rzecz wierzyciela.

Kiedy poręczyciel nie odpowie za dług?

Poręczyciel nie odpowie za dług, gdy okaże się, że umowa, na mocy której zobowiązanie powstało, jest nieważna. Umowa jest nieważna np., gdy strony nie miały zdolności do czynności prawnych. Również nie jest to jednak zasada bezwzględna.

Jeśli poręczyciel w chwili zawarcia umowy poręczenia wiedział o braku zdolności do czynności prawnych dłużnika głównego, lub z łatwością mógł się o niej dowiedzieć, to powinien spełnić świadczenie jako dłużnik główny.

Wygaśnięcie umowy poręczenia a odpowiedzialność poręczyciela

Odrębną sytuacją jest wygaśnięcie umowy poręczenia. Odpowiedzialność poręczyciela wygaśnie, gdy:

• dłużnik główny zapłaci i tym samym wykona swoje zobowiązanie,
• dojdzie do potrącenia, zwolnienia z długu lub odnowienia (tutaj jednak poręczyciel może zgodzić się na dalsze trwanie poręczenia),
• dojdzie do złożenia przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego,
• będzie miało miejsce tzw. świadczenie w miejsce wykonania,
• dojdzie do niemożliwości świadczenia.

Zobowiązanie poręczyciela co do zasady wygaśnie również w razie przejęcia długu lub innych zdarzeń, jeśli takie będą wskazane w umowie poręczenia. 

Dopuszcza się też zwolnienie poręczyciela z odpowiedzialności. Odbywa się to na skutek umowy między poręczycielem a wierzycielem.

Automatyczna windykacja online - rozwiązanie, które powinien znać każdy przedsiębiorca

Bez względu na to, czy dłużnik skorzystał z instytucji poręczyciela, czy nie - wierzyciel powinien działać szybko. Jeśli jeden lub kilku kontrahentów jest dłużny pieniądze Twojej firmie - działaj już teraz. Najlepiej nowocześnie, przy wykorzystaniu innowacyjnej windykacji automatycznej online.

Vindicat.pl to system do automatycznej windykacji online. Pozwala szybko i bez wychodzenia z domu odzyskiwać należności od kontrahentów firmy. Z systemu Vindicat.pl korzysta już ponad 3 500 tysiąca przedsiębiorców z różnych branż!

System wspiera wierzycieli na każdym etapie odzyskiwania pieniędzy. Może automatycznie wysyłać do klientów wezwania do zapłaty i wszystkie niezbędne przypomnienia. Może też automatycznie dodawać długi na popularną i wysoko pozycjonowaną giełdę długów.

Każdy użytkownik Vindicat.pl może:

• Oszczędzać czas. W biznesie liczy się każda minuta - wie o tym każdy, kto ma własną firmę. Dlatego w Vindicat.pl kwestię odzyskiwania należności możesz całkowicie zautomatyzować. Ty rozwijasz biznes, system odzyskuje Twoje pieniądze. Sprawdź, jak to działa - zapłać za windykację, dopiero gdy odzyskasz pieniądze.

  Windykacja automatyczna przynosi efekty - i to szybko. Średni czas odzyskiwania pieniędzy, po upublicznieniu danych dłużnika na giełdzie długów, to tylko 25 dni.

• Działać wygodnie i bez stresu. Windykacja online może toczyć się automatycznie lub wtedy, kiedy chcesz - z dowolnego miejsca o dowolnej porze. A aby nie dokładać Ci działań polegających na konieczności wprowadzania do systemu danych dłużników, system Vindicat.pl połączysz z najpopularniejszymi systemami do księgowości online (ifirmą, wFirmą, InFaktem oraz Fakturownią). Za sprawą tej integracji wszystkie nieopłacone faktury trafią wprost do systemu Vindicat.pl.
• Ograniczyć ryzyko. Obawiasz się windykacji na własną rękę, bo brak Ci wiedzy lub umiejętności? Nie ma ku temu powodów. System krok po kroku wyjaśni Ci, jak windykować. Praktyczne scenariusze windykacji przygotowali eksperci - możesz im zaufać. System umożliwi też skorzystanie z obszernej bazy spersonalizowanych i gotowych do użycia dokumentów windykacyjnych. Pozwy, wezwania do zapłaty i szereg innych pism niezbędnych na każdym z etapów odzyskiwania pieniędzy - wszystko to w kilka minut wygenerujesz z systemu!
• Zadbać o brak opóźnień w przyszłości. Prewencja również jest bardzo ważna. Dzięki Vindicat.pl wykształcisz dyscyplinę płatniczą u klientów i ograniczysz ryzyko opóźnień na przyszłość. Vindicat.pl pozwala m.in. na regularny monitoring firmowych płatności oraz umieszczanie na wystawianych fakturach pieczęci prewencyjnej Vindicat.

Aż 93% spraw prowadzonych w Vindicat.pl kończy się polubownie.

Jeśli chcesz odzyskać należność bez konieczności angażowania sądu i komornika. Vindicat.pl to rozwiązanie również dla Ciebie!

Ogranicz ryzyko dzięki automatycznej windykacji w systemie Vindicat.pl

Odzyskiwanie należności od nierzetelnych kontrahentów obecnie może być łatwiejsze niż kiedykolwiek. Jeśli masz już dość pustych obietnic klientów, którzy z dnia na dzień obiecują, że zapłacą, a pieniędzy wciąż nie ma - nie zwlekaj. Każdy dzień bez właściwych działań windykacyjnych odda Cię od sukcesu.

Windykuj razem z innowacyjnym systemem Vindicat.pl. Zapoznaj się z ofertą w modelu rozliczenia prowizyjnego lub abonamentowego. Działaj aktywnie i odzyskaj swoje pieniądze!

FAQ: