Nieuczciwy wspólnik w firmie - jak się zabezpieczyć?

Prowadzenie biznesu wspólnie z innymi osobami zawsze wiąże się z pewnego rodzaju ryzykiem. Nieuczciwy wspólnik w firmie to problem, który spędza sen z powiek wielu przedsiębiorcom. Jak zabezpieczyć się przed nieuczciwym wspólnikiem? Co można zrobić, gdy na jaw wyjdą nieuczciwe praktyki wspólnika? Wyjaśniamy.

Nieuczciwy wspólnik w firmie - czyli jaki?

Nieuczciwość wspólnika może przejawiać się w wielu działaniach. W aktualnej, bardzo rozwiniętej rzeczywistości gospodarczej, nieuczciwych wspólników w ich działaniach często ogranicza tylko... wyobraźnia.

Działania nieuczciwego wspólnika mogą polegać m.in. na:

• Wyprowadzaniu pieniędzy z firmy, oszustwach lub malwersacjach finansowych.
• Manipulacji firmowymi dokumentami.
• Nakłanianiu klientów lub innych osób do rozwiązania umowy ze spółką lub niewykonywania zawartych umów.
• Rozpowszechnianiu nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd informacji o spółce.
• Prowadzeniu działań konkurencyjnych wobec spółki.
• Niewykonywaniu lub wręcz sabotażu uchwał zgromadzenia wspólników.
• Paraliżowaniu działalności spółki, np. poprzez odmowę udziału w zgromadzeniu wspólników lub odmowę wzięcia udziału w głosowaniu.

Na nieuczciwych wspólników można trafić w każdej spółce - bez względu na formę prawną prowadzonej działalności.

Ze względu jednak na fakt, że w Polsce najpopularniejszą spółką prawa handlowego pozostaje spółka z o.o. (tylko w samym 2019 r. zarejestrowano aż 33 tysiące spółek z ograniczoną odpowiedzialnością), problemy z nieuczciwymi wspólnikami najczęściej spotykają uczciwych przedsiębiorców prowadzących działalność w tej właśnie formie.

Nie zmienia tego nawet fakt, że spółka z o.o. jest spółką kapitałową, a nie osobową - co oznacza, że element osobowy nie powinien być w przypadku tego rodzaju spółki kluczowy. A jednak - nieuczciwy wspólnik to poważny problem całej firmy. W dalszej części artykułu skupimy się więc głównie na możliwościach, jakie przysługują wspólnikom spółki z o.o.

Działania prewencyjne w przypadku zabezpieczenia przed nieuczciwym wspólnikiem to często za mało

Oczywiste jest, że zanim przedsiębiorca wejdzie we współpracę z innym przedsiębiorcą, powinien go rzetelnie zweryfikować. Powinien sprawdzić m.in.:

• jakie opinie krążą o firmie lub osobie będącej potencjalnym wspólnikiem - można oczywiście poszukać w Internecie, ale zaskakująco dobre rezultaty daje także „zasięgnięcie języka” w branży - negatywne opinie rozchodzą się bardzo szybko,
• ewentualne zadłużenie (m.in. w BIG oraz na giełdach długów),
• jakie (i czy w ogóle) działalności gospodarcze potencjalny wspólnik prowadził w przeszłości oraz jak potoczyły się ich losy.

Należy oczywiście zadbać także o odpowiednie zabezpieczenia w samej umowie spółki. Warto możliwie szczegółowo określić sytuacje, w których wyłączenie jednego ze wspólników może okazać się konieczne oraz precyzyjnie wskazać zasady takiego wyłączenia. Warto w tym zakresie skonsultować się z prawnikiem - to postanowienia o naprawdę kluczowym znaczeniu, których roli nie można bagatelizować!

Wszystkie te działania prewencyjne są bardzo ważne, ale niestety często nie wystarczają.

Nawet jeśli ktoś w przeszłości, będąc wspólnikiem w innej spółce, zachowywał się w 100% uczciwie - nie mamy gwarancji, że tak samo będzie w naszym wspólnym przedsięwzięciu. Oprócz rzetelnego sprawdzenia potencjalnego wspólnika, warto więc wiedzieć także, jak zabezpieczyć firmę i siebie, gdy wspólnik faktycznie nie będzie grał fair.

Jak „pozbyć się’ nieuczciwego wspólnika ze spółki? Pomóc może tylko sąd

Polskie prawo przewiduje możliwość usunięcia nieuczciwego wspólnika ze spółki. kodeks spółek handlowych [Dz.U. z 2020 r. poz.1526, 2320] mówi o tzw. wyłączeniu wspólnika ze spółki. Druga strona medalu jest natomiast taka, że wspólnicy, którzy zdecydują się na to rozwiązanie, muszą liczyć się z koniecznością spłaty wyłączonej osoby.

Wyłączenie wspólnika może odbywać się wyłącznie na mocy wyroku sądowego.

Oznacza to, że wspólnicy sami nie mogą zadecydować o wyłączeniu nieuczciwego wspólnika. Nie mogą tego zrobić nawet jeśli są w tym zakresie jednomyślni lub dysponują mocnymi dowodami.

Co więcej, aby móc w ogóle skutecznie wystąpić z roszczeniem o wyłączenie wspólnika, muszą zaistnieć odpowiednie przesłanki:

1. W przypadku wspólnika posiadającego udziały odpowiadające ponad połowie kapitału zakładowego z żądaniem muszą wystąpić wszyscy inni wspólnicy.
2. W przypadku wspólnika posiadającego udziały odpowiadające mniej niż połowie kapitału zakładowego z żądaniem wyłączenia jednego ze wspólników mogą wystąpić pozostali, jeśli posiadają razem udziały, których wartość odpowiada ponad połowie kapitału zakładowego - takie postanowienie musi jednak przewidywać umowa spółki.

Z tego właśnie względu o potencjalnej nieuczciwości jednego ze wspólników warto pomyśleć już na etapie konstruowania i podpisywania umowy spółki!

„Ważna przyczyna” wyłączenia wspólnika ze spółki jest absolutnie niezbędna

Wspólnicy, którzy nie chcą już mieć w swoim gronie nieuczciwego przedsiębiorcy, muszą zmierzyć się z nie lada wyzwaniem dowodowym. Kodeks spółek handlowych mówi, że owszem, wspólnika można wyłączyć, ale tylko „z ważnej przyczyny”. Jak nietrudno się domyślić, nie precyzuje przy tym, czym dokładnie mogą być takie „ważne przyczyny”.

W efekcie sądy rozpatrują każdy przypadek indywidualnie. Zadaniem pozostałych wspólników jest przekonanie sądu, że taka „ważna przyczyna” faktycznie występuje.

Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą ważne przyczyny to m.in.:

• szeroko rozumiane działanie na szkodę spółki,
• zaniedbywanie swoich obowiązków,
• działalność konkurencyjna wobec spółki,
• silny konflikt pomiędzy wspólnikami,
• brak wykonywania uchwał, które podjęło zgromadzenie wspólników,
• uniemożliwianie spółce prowadzenia działalności, poprzez np. brak wykonywania praw przysługujących nieuczciwemu wspólnikowi w związku z posiadanymi przez niego udziałami.

Ważne przyczyny, warunkujące możliwość wyłączenia wspólnika ze spółki, muszą  dotyczyć wspólnika, a nie spółki.

Co z udziałami nieuczciwego wspólnika? Spłata wyłączonego wspólnika

Po wykluczeniu nieuczciwego wspólnika ze spółki naturalnie rodzi się pytanie: co dalej z jego udziałami?

Po uzyskaniu wyroku sądu, który wyłącza danego wspólnika, pozostali wspólnicy muszą przejąć jego udziały. Dzieje się to po uprawomocnieniu się wyroku sądowego.

W praktyce przejęcie takie sprowadza się do wykupienia udziałów nieuczciwego wspólnika przez pozostałych wspólników. Cenę (tzw. cenę przejęcia) ustala sąd. Cenę tę sąd ustala na podstawie rzeczywistej wartości rynkowej udziałów.

Składając pozew o wyłącznie wspólnika, trzeba liczyć się z konsekwencjami finansowymi takiego działania!

A może... umorzenie udziałów nieuczciwego wspólnika?

Na koniec warto wspomnieć o jeszcze jednym sposobie na usunięcie nieuczciwego wspólnika ze spółki. Jest nim umorzenie udziałów.

Umowa spółki może zakładać przymusowe umorzenie udziałów wspólnika. Odbywa się ono bez jego zgody, na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników.

Można uznać to za pewnego rodzaju działanie prewencyjne... ale możliwość jego stosowania wywołuje wątpliwości sądów. W praktyce wspólnicy faktycznie po nią sięgają, umieszczając w umowie spółki odpowiednie postanowienie. Niektóre sądy jednak (w tym m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z 12 maja 2005 r.) wskazują, że przymusowego umorzenia udziałów nie można stosować do usunięcia wspólnika ze spółki z przyczyn z art. 266§1 kodeksu spółek handlowych.

Możliwość umieszczenia w statucie spółki postanowienia przewidującego przymusowe umorzenie udziałów nieuczciwego wspólnika dotyczy wyłącznie spółek kapitałowych (z o.o. i akcyjnej) oraz spółki komandytowo-akcyjnej.

Nieuczciwi wspólnicy to nie jedyny problem, z jakim mierzą się spółki - równie poważny problem to nierzetelni kontrahenci

Prowadzenie biznesu przynosi dużo satysfakcji, ale oznacza także konieczność mierzenia się z różnego typu trudnościami. Obecność nieuczciwego wspólnika w spółce jest naprawdę poważnym problemem. Nie warto jednak ignorować także trudności o teoretycznie mniejszej wadze - klientów, którzy nie płacą na czas. Zatory płatnicze mogą doprowadzić do zachwiania płynności finansowej firmy, a stąd już tylko krok do niewypłacalności. Przyznasz chyba, że nie brzmi to jak coś, co można zignorować.

System do monitoringu płatności i samodzielnej windykacji online Vindicat.pl pomaga małym i średnim firmom skutecznie odzyskiwać wszystkie firmowe należności.

System Vindicat.pl to rozwiązanie dla przedsiębiorców, którzy:

• Chcą odzyskiwać pieniądze bez wychodzenia z domu, w pełni bezpiecznie - 100% online.
• Szukają rozwiązań szybkich i skutecznych.
• Chcą zachować pełną kontrolę nad działaniami windykacyjnymi.

System Vindicat.pl wspiera wierzycieli na każdym etapie windykacji. Wystarczy założyć konto, wybrać najlepszą ofertę i wprowadzić dane z nieuregulowanych faktur. To tylko (i aż) tyle!

Aby skutecznie windykować online, nie potrzebujesz żadnej specjalistycznej wiedzy. Nie potrzebujesz też dodatkowych programów - wystarczy przeglądarka internetowa. System dokładnie wskaże Ci, co, kiedy i jak powinieneś zrobić, aby odzyskać pieniądze z nieopłaconych faktur. Zapewni Ci również niezbędne narzędzia.

Vindicat.pl to:

• Popularna i giełda długów. Innowacyjna giełda długów Vindicat działa także w modelu rozliczenia success fee. Chcesz zapłacić za windykację dopiero po odzyskaniu pieniędzy? To rozwiązanie dla Ciebie! Dowiedz się, dlaczego to tak korzystne rozwiązanie.
• System do monitoringu płatności.
• Baza gotowych do użycia dokumentów. W bazie znajdziesz m.in. wezwania do zapłaty, pozwy, e-pozwy, czy wnioski o wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Wystarczy je pobrać, wydrukować i złożyć odręczny podpis!
• Robot windykacyjny, który wykona za Ciebie proste czynności. Brakuje Ci czasu i marzysz o częściowej automatyzacji windykacji? To rozwiązanie, którego szukasz!
• Możliwość wygenerowania raportu o wiarygodności kontrahenta, a także dodania wpisu do BIG InfoMonitor.
• Możliwość umieszczania na wystawianych przez Ciebie fakturach pieczęci prewencyjnej

Dbaj o interesy spółki na wszystkich płaszczyznach - windykuj skutecznie bez wychodzenia z domu.

Z pomocą systemu do windykacji Vindicat.pl to łatwiejsze niż kiedykolwiek!

Wyłączenie wspólnika ze spółki nie jest łatwe, jednak w wielu przypadkach to jedyne skuteczne rozwiązanie

Żadna metoda prewencyjna, która miałaby zabezpieczać wspólników przed nieuczciwymi działaniami jednego z nich, nie daje stuprocentowej pewności. Dlatego warto też wiedzieć, jakie możliwości daje prawo w zakresie zabezpieczenia się przed skutkami takich działań. Tutaj - podobnie jak w windykacji - liczy się czas. Jeśli masz podejrzenia, że jeden z Twoich wspólników może zachowywać się nieuczciwie, nie zwlekaj. Zacznij od szczerej rozmowy i dokładnej weryfikacji dokumentów spółki. Następnie możesz zastanowić się nad złożeniem pozwu o wyłączenie nieuczciwego wspólnika.

Pamiętaj także, że groźnym wrogiem spółki są nie tylko nieuczciwi wspólnicy, ale również... nieuczciwi kontrahenci, którzy nie płacą na czas. Już teraz sprawdź ofertę systemu do windykacji online Vindicat.pl - w modelu rozliczenia prowizyjnego lub abonamentowego!

FAQ: