Kiedy firma upada (ogłasza upadłość)?

Polskie prawo opiera się o zasadę spełniania zaciągniętych zobowiązań. Niestety nie zawsze spełnienie zaciągniętych zobowiązań jest możliwe. W takiej sytuacji przedsiębiorca staje się niewypłacalny. Dzisiaj o tym, kiedy dochodzi do ogłoszenia upadłości firmy w wyniku niewypłacalności, czyli niemożności regulowania wymagalnych zobowiązań finansowych.

Firma ogłasza upadłość, kiedy jest niewypłacalna

Niewypłacalność to podstawowa przesłanka do ogłoszenia upadłości firmy. Definiuje ją art. 11 prawa upadłościowego. Można ją określić, jako stan finansowy dłużnika, w którym utracił on zdolność do wykonywania wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Mówiąc prościej jest to brak gotówki w kasie i na rachunkach bankowych, która pozwala na zapłatę określonych rachunków i pokrycie zobowiązań pieniężnych.

Stan niewypłacalności powstaje również, gdy występuje przewaga zobowiązań dłużnika nad jego aktywami. Stan ten musi utrzymywać się przez 24 miesiące zgodnie z art. 11 ust. 5 prawa upadłościowego, który zawiera domniemanie prawne. Zgodnie z tym domniemaniem zwanym bilansowym zakłada się, że zobowiązania pieniężne dłużnika przekraczają wartość jego majątku, jeżeli zgodnie z bilansem jego zobowiązania, przekraczają wartość jego aktywów, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące. Domniemanie to ma na celu uproszczenie obowiązku dowodowego. Jest ono korzystne dla wierzycieli. Dodatkowo omawiane domniemanie ułatwia ustalenie przez zarząd momentu, kiedy powstał stan niewypłacalności.

Jeżeli występuje jedynie chwilowa utrata przez dłużnika zdolności do opłacenia przez niego zobowiązań pieniężnych to nie jest to przesłanka do ogłoszenia upadłości.

Firma ogłasza upadłość – uprawnienie do złożenia wniosku

Postępowanie upadłościowe uruchamiane jest jedynie na wniosek złożony przez określonych podmiot, który ma do tego legitymację. Takie postępowanie nie może zostać uruchomione przez sąd upadłościowy z urzędu.

Legitymację (uprawnienie) do złożenia wniosku posiada dłużnik lub każdy z jego wierzycieli osobistych. Wierzyciel nie musi składać wniosku o ogłoszenie upadłości swojego dłużnika, ponieważ jest do tego uprawniony, ale niezobligowany.

Należy pamiętać, że wniosek o ogłoszenie upadłości, może złożyć także pracownik, który jest wierzycielem swojego pracodawcy.

Uprawnieni do złożenia wniosku o ogłoszeniu upadłości są:

• w stosunku do spółki jawnej, spółki partnerskiej, spółki komandytowej oraz spółki komandytowo-akcyjnej - każdy ze wspólników odpowiadających bez ograniczenia za zobowiązania spółki;
• w stosunku do osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - każdy, kto na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania, samodzielnie lub łącznie z innymi osobami;
• w stosunku do przedsiębiorstwa państwowego - także organ założycielski;
• w stosunku do jednoosobowej spółki Skarbu Państwa - także minister właściwy do spraw Skarbu Państwa;
• w stosunku do osoby prawnej, spółki jawnej, spółki partnerskiej oraz spółki komandytowej i komandytowo-akcyjnej, będących w stanie likwidacji - każdy z likwidatorów;
• w stosunku do osoby prawnej wpisanej do Krajowego Rejestru Sądowego - kurator ustanowiony na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym [Dz.U. 1997 nr 121 poz. 769];
• w stosunku do dłużnika, któremu została udzielona pomoc publiczna o wartości przekraczającej 100 000 euro - organ udzielający pomocy;
• w stosunku do dłużnika, wobec którego prowadzona jest egzekucja przez zarząd przymusowy albo przez sprzedaż przedsiębiorstwa, na podstawie Kodeksu postępowania cywilnego [Dz.U. 1964 Nr 43 poz. 296] - zarządca ustanowiony w tym postępowaniu.

Dłużnik jest zobowiązany na mocy ustawy do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie trzydziestu dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, czyli niewypłacalność.  W przypadku spółek, które są dłużnikami do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości zobowiązane są osoby, które na podstawie ustawy, umowy albo statutu mają obowiązek do prowadzenia spraw spółki i do jej reprezentowania.

Jeżeli taki wniosek nie zostanie złożony w terminie osoby, które były zobowiązane do jego złożenia poniosą odpowiedzialność za szkodę, która został wyrządzona wskutek niezłożenia wniosku w terminie.

Firma ogłasza upadłość – wymagania, co do treści wniosku

Wniosek o ogłoszenie upadłości powinien składać się z następujących elementów.

Po pierwsze powinien zawierać imię i nazwisko dłużnika albo jego nazwę oraz numer PESEL albo numer w Krajowym Rejestrze Sądowym. W przypadku ich braku musi zawierać inne dane, które umożliwiają jednoznaczną identyfikację dłużnika tj. miejsce zamieszkania albo jego siedzibę, adres.

Gdy dłużnikiem jest spółka osobowa albo osoba prawna taki wniosek powinien zawierać imiona i nazwiska reprezentantów takiego podmiotu, w tym likwidatorów, jeżeli zostali ustanowieni. Jeżeli chodzi o spółki osobowe to wniosek powinien zawierać imiona i nazwiska tych wspólników, którzy odpowiadają za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem.

Po drugie, wniosek powinien wskazywać miejsca, w których znajduje się główny ośrodek podstawowej działalności dłużnika.

Po trzecie, powinien wskazywać okoliczności, które uzasadniają wniosek. Powinny one zostać uprawdopodobnione.

Po czwarte, wniosek powinien zawierać informację, czy dłużnik jest uczestnikiem podlegającemu prawu polskiemu lub prawu innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej systemu płatności lub systemu rozrachunku papierów wartościowych. Ta informacja jest niepotrzebna, jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości składa wierzyciel.

Po piąte, wnioskodawca powinien zawrzeć we wniosku informację, czy dłużnik jest spółką publiczną w rozumieniu przepisów ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych [Dz.U. 2005 nr 184 poz. 1539].

Po piąte, wnioskodawca powinien zawrzeć we wniosku informację, czy dłużnik jest spółką publiczną w rozumieniu przepisów ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych.

Firma ogłasza upadłość – inne wymagania wniosku

Oprócz wymagań, co do treści, ustawa zawiera również wymaganie formalne, które polega na uiszczeniu zaliczki na poczet wydatków w toku postępowania upadłościowego. Zaliczka ta stanowi jednokrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego. Wnioskodawca powinien wraz z wnioskiem przedstawić dowód jej uiszczenia.

Jeżeli wnioskodawca nie uiści zaliczki to zostanie wezwany do jej uiszczenia w terminie tygodnia pod rygorem zwrotu wniosku. Zaliczka ta jest ważna z punktu widzenia postępowania, bowiem wystarczy na pokrycie kosztów funkcjonowania tymczasowego nadzorcy sądowego. Jeżeli uiścimy ją wraz z wnioskiem to na pewno przyspieszy to bieg postępowania. Niewykorzystana część zaliczki jest zwracana wnioskodawcy.

Kolejnym koniecznym elementem jest uprawdopodobnienie przez wierzyciela swojej wierzytelności we wniosku. Oznacza to, że wierzyciel powinien wskazać podstawę prawną roszczenia, jego wysokość, a także termin jego zapłaty. Powinien także dołączyć wszelkie dowody, na których opiera swoje twierdzenia. Warto podkreślić, że wierzyciel nie musi wykazywać stanowczo i bez wątpienia, że istnieje wierzytelność w ściśle określonej wysokości. Wystarczające jest jej uprawdopodobnienie.

Firma ogłasza upadłość – gdy wniosek składa dłużnik

W przypadku, gdy wniosek o ogłoszenie upadłości składa dłużnik powinien do wniosku dołączyć szereg różnych potrzebnych dokumentów. Po pierwsze powinien dołączyć aktualny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników. Po drugie jest zobowiązany do załączenia bilansu sporządzonego dla celów postępowania, na dzień przypadający w okresie trzydziestu dni przed dniem złożenia wniosku.

Po trzecie powinien zawrzeć wraz z wnioskiem spis wierzycieli, łącznie z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności oraz terminów zapłaty. Zobowiązany jest również do załączenia listy zabezpieczeń, które zostały dokonane przez wierzycieli.

Po czwarte ma obowiązek załączyć spis podmiotów, które są zobowiązane majątkowo wobec dłużnika. Spis ten powinien określać wierzytelności, daty ich powstania oraz terminy ich zapłaty.

Po piąte, dłużnik powinien załączyć do wniosku wykaz tytułów wykonawczych, które zostały wydane przeciwko dłużnikowi.

Po szóste, powinien także załączyć informację o postępowaniach dotyczących ustanowienia na majątku dłużnika hipotek, zastawów, zastawów rejestrowych, zastawów skarbowych i hipotek morskich oraz innych obciążeń podlegających wpisowi w księdze wieczystej lub w rejestrach, jak również o prowadzonych innych postępowaniach sądowych, administracyjnych, sądowo-administracyjnych oraz przed sądami polubownymi dotyczących majątku dłużnika.

Po siódme, jest zobligowany do załączenia informacji o miejscu zamieszkania reprezentantów spółki lub likwidatorów, jeżeli zostali ustanowieni.

Jeżeli dłużnik nie jest wstanie załączyć jakiegokolwiek z tych dokumentów to jest zobowiązany do podania przyczyny niedołączenia takiego dokumentu do wniosku. Takie przyczyny muszą zostać uprawdopodobnione.

Wreszcie dłużnik musi również złożyć oświadczenie na piśmie, że dane zawarte we wniosku o ogłoszenie upadłości są prawdziwe.

Firma ogłasza upadłość – właściwy sąd

Po spełnieniu wszystkich wymagań dotyczących wniosku o ogłoszenie upadłości wniosek powinien zostać złożony w sądzie upadłościowym. Sądem upadłościowym jest sąd rejonowy. W ramach tego sądu sprawą będzie się zajmował sąd gospodarczy właściwym dla głównego ośrodka działalności dłużnika, czyli zgodnie z miejscem, w którym dłużnik regularnie zarządza swoją działalnością o charakterze ekonomicznym. Podsumowując właściwy sąd należy ustalić w następujący sposób:

• Zgodnie z miejscem siedziby w przypadku osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną.
• Zgodnie z miejscem wykonywania działalności gospodarczej w przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą lub zawodową.
• Zgodnie z miejscem zwykłego pobytu w przypadku osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej.

Uwzględniając wniosek o ogłoszenie upadłości sąd upadłościowy w składzie 3 sędziów na posiedzeniu niejawnym wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości. Z tą chwilą dana firma uważana jest za upadłą, a zarząd nad jej majątkiem przejmuje syndyk.

Już dziś zarejestruj się i odzyskaj pieniądze od Twojego kontrahenta!
Zacznij już dziś »