Co to jest niewypłacalność i czym ona się różni się od braku płynności finansowej?

Dzisiaj zajmiemy się dwoma kluczowymi pojęciami, które są często mylone, mianowicie pojęciem niewypłacalności i braku płynności finansowej. Niewypłacalność, a także brak płynności finansowej można ujmować zarówno w znaczeniu ekonomicznym, jak i w znaczeniu prawnym. W niniejszym materiale nie będziemy jednak przywoływać skomplikowanych definicji, tylko postaramy się wyjaśnić je w sposób jasny i zrozumiały nawet dla laików.

Niewypłacalność w ujęciu ekonomicznym

Niewypłacalność występuje, kiedy cały majątek dłużnika nie wystarcza na pokrycie zaciągniętych przez niego zobowiązań. Jest to więc stan trwały i wydostanie się z niego nie jest w cale proste. Natomiast brak płynności finansowej to jedynie stan, w którym dłużnik nie posiada środków płynnych pozwalających na uregulowanie zaciągniętych przez niego długów. Ma on jednak środki trwałe, które może spieniężyć i w ten sposób pokryć swoje zobowiązania. Tak więc z natury rzeczy jest to stan przejściowy, a dłużnik może dość łatwo wydostać się z tarapatów finansowych upłynniając swój majątek. Więcej o tym, czym jest niewypłacalność oraz płynność finansowa, przeczytasz w dalszej części artykułu.

Czym jest płynność finansowa?

Płynność finansowa to zdolność do spłaty swoich bieżących zobowiązań. Przy płynności finansowej w grę wchodzą długi o terminie wymagalności do roku. Płynność finansowa ściśle wiąże się z szybkością, z jaką dana firma będzie mogła spłacić swoje krótkoterminowe zobowiązania, czyli między innymi swoje długi wobec kontrahentów, comiesięczne wypłaty dla swoich pracowników czy raty kredytu bankowego. Utrzymanie płynności finansowej jest bardzo ważne z tego względu, że przez jej brak można narazić się na nieufność współpracujących firm oraz banków. A stąd już krótka droga do niemałego kryzysu. Dlatego dla każdej firmy ważne jest utrzymanie pewnej rezerwy środków na firmowym rachunku bankowym.

Utrata płynności finansowej zazwyczaj polega na krótkotrwałych problemach ze spłatą najbardziej wymagalnych zobowiązań. Dłużnik nie jest w stanie uregulować swojego zobowiązania na czas. Utrata płynności finansowej wynika zazwyczaj ze zbyt małej sprzedaży w danym miesiącu, albo z braku lub opóźnień zapłat za wykonane usługi lub sprzedane produkty przez kontrahentów. Utrata płynności finansowej może być czasowa, ale jeżeli taka sytuacja utrzymuje się przez kilka miesięcy z rzędu, to może doprowadzić do niewypłacalności finansowej. W związku z tym płynność finansowa jest uważana za równie ważną kategorię w zarządzaniu każdą firmą, co przychody czy zysk. Jeżeli dana firma osiągałaby bardzo duże przychody, czy nawet ogromny zysk, ale nie miałaby środków do spłaty bieżących zobowiązań, to musiałaby po pewnym czasie ogłosić upadłość.

Czynniki, które kształtują płynność finansową

Płynność finansowa w każdej firmie może być kształtowana przez szereg czynników. Do najważniejszych z nich należą:

• struktura aktywów bieżących – czyli to, z czego składają się aktywa bieżące w danej firmie. Do kategorii tej zaliczamy między innymi: środki na firmowym rachunku bankowym zapasy (czyli to, czym dana firma handluje i co ma na stanie), rzeczowe aktywa obrotowe (w firmach produkcyjnych są to materiały i wszystko, co zużywane jest w procesie produkcji swoich towarów) oraz należności krótkoterminowe (długi zaciągnięte przez inne firmy, na przykład w związku z dostawą do nich towarów lub świadczeniem usług o terminie spłaty krótszym niż rok).
• płynność aktywów bieżących – płynność to szybkość, z jaką dany składnik można zamienić na gotówkę. Najbardziej płynne są oczywiście pieniądze zgromadzone na firmowym rachunku bankowym. Z kolei zobowiązanie związane z dostawą towarów do Twojego kontrahenta będzie miej płynne – zakładając, że Twój kontrahent spłaci je w terminie, to płynność będzie wynosiła dwa tygodnie, czasami dłużej, jeżeli wyznaczysz dłuższy termin na zapłatę lub Twój dłużnik spóźni się ze spłatą pieniędzy.
• długość cyklu operacyjnego wynikające ze specyfiki branży – w niektórych branżach, na przykład w branży piekarniczej cykl operacyjny będzie bardzo krótki – czas od wypieku jedzenia do jego sprzedaży (a tym samym uzyskania pieniędzy) będzie wynosił jeden lub dwa dni. W branży produkującej obuwie czas od jego zaprojektowania do sprzedaży może wnieść pół roku. Jak widzisz, wiele zależy od branży, w której działasz.
• struktura długów – czyli udział długów o krótkim terminie płatności w zadłużeniu ogółem
• struktura czasowa długów bieżących – jaka jest wysokość długów przeterminowanych, a ile dana firma ma długów terminowych

Skutki utraty płynności finansowej w firmie

Do najważniejszych skutków utraty płynności finansowej należą:

1. Pogorszenie sytuacji rynkowej – jeżeli dana firma wpadnie w kłopoty finansowe i zacznie opóźniać spłatę swoich zobowiązań, to jej wierzyciele mogą przejść do konkurencji, która takich problemów finansowych nie ma. Przecież każdy chce wchodzić w relacje biznesowe z firmami, które regulują na czas swoje zobowiązania.
2. Utrata elastyczności w podejmowaniu decyzji biznesowych – firmą, która straciła płynność finansową, zaczynają rządzić długi i konieczność ich spłaty.
3. Pogorszenie wyniku finansowego – przy utracie płynności finansowej wzrosną koszty prowadzenia działalności ze względu na odsetki za opóźnienia w spłacie swoich zobowiązań.
4. Końcowym efektem braku płynności na dłuższą metę będzie wpadnięcie w niewypłacalność, a nawet zamknięcie firmy.

Czym jest niewypłacalność?

Niewypłacalność to brak zdolności spłaty swoich długów. Inaczej mówiąc, długi danej firmy są większe niż cały jej majątek, także nawet sprzedaż wszystkich aktywów trwałych i spieniężenie wszystkich aktywów bieżących nie wystarczy na spłatę zobowiązań przez daną firmę. Zawsze w takim przypadku prawo stara się chronić wierzycieli – przecież to nie Twoja wina, że Twój kontrahent stał się niewypłacalny i nie ma z czego oddać należnych Ci pieniędzy.

Wyróżniamy dwa rodzaje niewypłacalności: niewypłacalność w ujęciu płynnościowym oraz niewypłacalność w ujęciu zadłużeniowym. Zarówno jeden, jaki i drugi rodzaj niewypłacalności może spowodować ogłoszenie upadłości danej firmy. W tabeli zobaczysz czym różnią się od siebie te dwa terminy:

Co zrobić, gdy Twój dłużnik stał się niewypłacalny?

Jeżeli Twój dłużnik popadł w kłopoty finansowe, ale nie chce sprzedać swojego majątku żeby oddać swoje długi, to w prawie istnieje instytucja skargi pauliańskiej. Będzie miała zastosowanie wtedy, gdy dłużnik w celu uchylenia się od spłaty dłużnych pieniędzy, przekazuje swój majątek bliskim sobie osobom. Najlepiej zrozumieć to na przykładzie:

Przykład:
Pan Kamil jest dłużny Pani Monice 40 000 zł z tytułu niezapłaconych dostaw towarów. Pan Kamil nie ma pieniędzy, żeby spłacić swój dług, ma za to samochód dostawczy. Gdyby go sprzedał, mógłby spłacić swoje zobowiązanie. Jednak, aby uchylić się od spłaty swojego długu Pan Kamil przekazał ten samochód w formie darowizny swojemu szwagrowi.

Właśnie w takich sytuacjach zastosowanie będzie miała skarga pauliańska. Dzięki niej Pani Monika będzie mogła żądać uznania czynności przekazania w formie darowizny samochodu dostawczego Pana Kamila na jego szwagra za czynność bezskuteczną.

Więcej o skardze pauliańskiej przeczytasz tutaj:
- Jak działa skarga pauliańska?

Wierzytelności a Twoja płynność finansowa

Jak widzisz, na Twoją płynność finansową mają wpływ również Twoi dłużnicy. Jeżeli w porę regulują swoje płatności, to nie masz problemu z płynnością finansową, więc Ty również możesz na czas regulować swoje zobowiązania. Jeżeli jednak Twoi dłużnicy nie wywiązują się ze zobowiązań na czas, to możesz wpaść w pułapkę braku płynności finansowej. Jak już dowiedziałeś się z tego artykułu, krótkookresowy brak płynności nie jest groźny, jeżeli jednak sytuacje, w których Twoi dłużnicy zwlekają ze spłatą zobowiązania często się powtarzają, to mogą wpędzić Cię nawet w niewypłacalność. Dlatego tak ważne jest odzyskiwanie swoich pieniędzy jak najszybiej. Pomocą w tym na pewno posłużą Ci narzędzia dostępne w systemie samodzielnej windykacji online Vindicat.

Niewypłacalność w ujęciu prawnym

Prawnicy nie mówią zazwyczaj o braku płynności finansowej. Znacznie częściej posługują się pojęciem niewypłacalności, dlatego jemu poświęcimy główną uwagę. Pojęcie to występuje w wielu aktach prawnych, m.in. w kodeksie cywilnym [Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93], kodeksie spółek handlowych [Dz.U. 2000 nr 94 poz. 1037], kodeksie pracy [Dz.U. 1974 Nr 24 poz. 141] itp. Jednak najważniejszym aktem regulującym skutki i pojęcie niewypłacalności jest ustawa - prawo upadłościowe [Dz.U. 2003 nr 60 poz. 535] (oraz w drugiej kolejności ustawa - prawo restrukturyzacyjne [Dz.U. 2015 poz. 978]).

Prawo upadłościowe przeszło dość znaczną reformę w 2016 roku i dlatego radzimy zachować dużą ostrożność czytając starsze materiały wciąż obecne na wielu portalach internetowych. Od 2016 roku, prawo upadłościowe (a dokładnie jego art. 11) definiuje upadłość jako stan, w którym dłużnik utracił zdolność do wykonywania zaciągniętych przez siebie wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Omawiany przepis wprowadza również szereg domniemań, kiedy można uznać, że dany dłużnik jest niewypłacalny. Po pierwsze, domniemywa się, że dana osoba (fizyczna lub prawna) jest niewypłacalna, kiedy opóźnienie w dokonywaniu przez nią spłat zobowiązań o charakterze pieniężnym jest większe niż trzy miesiące. Drugie domniemanie dotyczy tylko osób prawnych i zgodnie z nim dany podmiot uznawany jest za niewypłacalny również, gdy wielkość jego zobowiązań o charakterze pieniężnym przekracza całkowitą wartość posiadanego przez ten podmiot majątku, przy czym taki stan musi trwać dłużej niż dwadzieścia cztery miesiące.

Jeżeli chcesz uniknąć braku płynności finansowej korzystaj z usług windykacji online, jaką oferuje Vindicat.pl, wejdź na główną stronę: www.vindicat.pl

I zarejestruj się, a otrzymasz dostęp do najnowocześniejszego systemu do windykacji online.

Już dziś zarejestruj się i odzyskaj pieniądze od Twojego kontrahenta!
Zacznij już dziś »