Sprzedaż długu, czyli jak sprzedać dług?

Sprzedaż długu to jeden ze sposobów na odzyskanie płynności finansowej albo na poprawę  swojej sytuacji płatniczej. Jeżeli nie masz czasu na przeprowadzenie procesu odzyskiwania należności od swojego nierzetelnego dłużnika,  a nadszedł już termin płatności twoich zobowiązań, to pamiętaj o tym, że możesz szybko odzyskać należne Ci pieniądze poprzez sprzedaż długu podmiotowi trzeciemu, który trudni się skupowaniem zaległych należności. W ten sposób może nie odzyskasz wszystkich należnych Ci środków (ponieważ dług zwykle sprzedaje się poniżej jego wartości nominalnej), ale pieniądze odzyskasz od razu.

Pierwszy sposób na sprzedaż długu - cesja wierzytelności

Sprzedaży długu można dokonać się poprzez cesję wierzytelności. Cesja wierzytelności to umowa cywilnoprawna, której skutkiem jest zmiana wierzyciela, czyli osoby, która będzie egzekwowała należność. Jest to więc forma prawna, w jakiej dochodzi do sprzedaży długów, która jest uregulowana w kodeksie cywilnym (dokładnie w artykułach 509 - 516 kodeksu cywilnego [Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93]).

Każde zobowiązanie tworzy określonej treści prawa i obowiązki pomiędzy stronami. Prawem jednej strony zobowiązania (nazywanej wierzycielem) jest domaganie się swojej należności, a obowiązkiem drugiej strony zobowiązania (nazywanej dłużnikiem) jest spełnienie świadczenia w określonym terminie. Powinność dłużnika do spełnienia zobowiązania nazywana jest długiem.

Przy cesji wierzytelności zmiana wierzyciela jest możliwa bez zgody dłużnika.

Kluczem do cesji wierzytelności jest obowiązująca w prawie cywilnym zasada, że wierzyciela można zmienić bez zgody dłużnika. Ta możliwość zmiany wierzyciela bez zgody dłużnika wynika z artykułu 509 kodeksu cywilnego. Dzięki takiej zmianie wierzyciela, w miejsce wierzyciela pierwotnego mogą wejść inne osoby, w tym na przykład podmioty skupujące długi.

Dzieje się to w ramach umowy przelewu wierzytelności, która nazywana jest również umową cesji wierzytelności. W oparciu o nią cedent przelewa wierzytelność na cesjonariusza, który staje się nowym wierzycielem dłużnika. Po cesji wierzytelności pierwotne zobowiązanie dalej istnieje, dłużnik ciągle jest dłużnikiem (czyli ma dług), a jedyną zmianą jest to, że musi on spłacić swój dług w ręce nowego wierzyciela.

Forma umowy przelewu (cesji) wierzytelności

Forma umowy cesji wierzytelności jest dowolna. Kodeks cywilny zastrzega jedynie, że jeżeli umowa cesji wierzytelności, które były stwierdzone pismem, również musi być dokonana w formie pisemnej.

Odpłatność umowy przelewu wierzytelności

Umowa przelewu wierzytelności może być zarówno umową odpłatną, jak i umową nieodpłatną. Jej odpłatność bądź nieodpłatność nie wpływa w żaden sposób na ważność umowy.

Przykład:
Spółka X zawarła ze spółką Y umowę o dostawę materiałów biurowych za cenę 8 tysięcy złotych. W ten sposób doszło do powstania zobowiązania. Umowa sprzedaży ma charakter wzajemny, co oznacza, że każda ze stron jest jednocześnie wierzycielem i dłużnikiem, jednak spójrzmy na transakcję tylko z punktu widzenia dostarczyciela materiałów, który oczekuje na zapłatę. Przyjmując taki punkt widzenia, spółka X jest wierzycielem, który dostarcza materiały, a spółka Y dłużnikiem, który ma zapłacić ustaloną cenę. Niestety spółka Y nie wniosła opłaty za dostarczone jej materiały biurowe w określonym terminie. W efekcie spółka X zawarła ze spółką Z umowę sprzedaży długu - dzięki takiej operacji spółka Z stała się nowym wierzycielem spółki Y.

Kiedy można dokonać cesji wierzytelności

Skoro już wyjaśniliśmy mechanikę umowy cesji wierzytelności, teraz zastanówmy się nad tym, kiedy możliwe jest jej zawarcie. Jak już wspomniano, zgoda dłużnika do dokonania przelewu wierzytelności nie jest konieczna, ale o zawarciu takiej umowy trzeba zawiadomić dłużnika, ponieważ zawiadomienie o cesji wywołuje skutki prawne. Do momentu zawiadomienia dłużnika o przelewie wierzytelności, może on skutecznie spełnić świadczenie na rzecz pierwotnego wierzyciela. Wtedy nabywca wierzytelności oczywiście zyskuje możliwość dochodzenia świadczenia od zbywcy wierzytelności, ale to może niepotrzebnie wydłużyć i skomplikować cały proces.

Teraz rozważmy kolejne trzy ograniczenia dotyczące zawierania umowy przelewu wierzytelności. Otóż zasady ogólne prawa zobowiązań (zawarte w kodeksie cywilnym) mówią o tym, że nie można dokonać cesji wierzytelności, jeżeli byłoby to sprzeczne z prawem, zastrzeżeniem umownym lub właściwością zobowiązania. Wyjaśnijmy każde z tych ograniczeń bardziej szczegółowo. Przelew wierzytelności byłby sprzeczny z prawem, jeżeli naruszyłby ograniczenia, które wprowadzają powszechnie obowiązujące przepisy, np. prawo do wynagrodzenia za pracę, odszkodowanie za szkodę na osobie, czy prawo pierwokupu lub dożywocia. Cesja wierzytelności byłaby sprzeczna z zastrzeżeniami umownymi, gdyby strony pierwotnego zobowiązania zastrzegły, że nie może dojść do zmiany wierzyciela. Wreszcie, przelew wierzytelności były sprzeczny z właściwością zobowiązania, na przykład jeśli jakieś świadczenie ma charakter osobisty (jest to możliwe na przykład w przypadku roszczenia o ochronę dóbr osobistych).

Drugi sposób na sprzedaż długu - giełda długów

Alternatywą dla tradycyjnej umowy cesji wierzytelności jest wykorzystanie giełdy długów (nazywanej również giełdą wierzytelności). Taka giełda jest swoistym rejestrem informacji gospodarczych, który zawiera oferty wierzytelności wystawionych do wykupienia. Każdy zainteresowany podmiot może wystawioną wierzytelność kupić, zwykle poniżej jej wartości nominalnej, a następnie odzyskiwać ją w swoim imieniu. Warto skorzystać z giełdy długów oferowanej przez system do samodzielnej windykacji online Vindicat.pl.

Więcej o giełdzie długów Vindicat.pl dowiesz się tutaj.

Kto może kupić dług na giełdzie długów

Odpowiedź na pytanie, kto może kupić dług na giełdzie długów jest bardzo prosta. Otóż może zrobić to każdy, kto ma ochotę kupić dany dług. Oczywiście najczęściej skupowaniem długów zajmują się firmy windykacyjne, które zawodowo trudnią się odzyskiwaniem zaległych należności. Nie zmienia to jednak faktu, że każdy może stać się właścicielem dowolnego długu.

Czy opłaca się kupić wierzytelność na giełdzie długów?

Kupno wierzytelności jest dla nabywcy korzystne. Oczywiście inaczej nikt by takich wierzytelności nie kupował. Zwykle nabywa się wierzytelność poniżej jej wartości nominalnej, a od dłużnika można dochodzić pełnej spłaty (tj. kwoty nominalnej i należnych odsetek). Nikt nie skupuje długów z dobrego serca - to biznes jak każdy inny.

Wierzyciel wtórny

Osoba kupująca dług staje się wierzycielem wtórnym. Wierzyciel wtórny odkupuje dług od wierzyciela nazywanego wierzycielem pierwotnym. Zgodnie z przepisami prawa, wierzyciel wtórny ma dokładnie takie same uprawnienia jak wierzyciel pierwotny. W szczególności ma on prawo do żądania spełnienia świadczenia (czyli spłaty długu), czy możliwość prowadzenia postępowania egzekucyjnego (w tym możliwość pozywania dłużnika do sądu).

Brak odpowiedzialności za niewypłacalność dłużnika

Co do zasady, zbywca wierzytelności nie ponosi odpowiedzialności za to, że dłużnik okaże się niewypłacalny w toku egzekucji. Oczywiście w umowie sprzedaży wierzytelności można takie zastrzeżenie zawrzeć. Przy czym dla zbywcy wierzytelności bardziej korzystne będzie nie przyjmowanie na siebie takiej odpowiedzialności, a dla nabywcy wierzytelności takie zobowiązanie zbywcy będzie bardzo korzystne. Konstruując umowę, warto pamiętać o tym, że przyjęcie na siebie takiej odpowiedzialności przez zbywcę może znacząco zwiększyć cenę, jaką nabywca jest skłonny wnieść na poczet zakupu danej wierzytelności. Ale oczywiście takie rozwiązanie wiąże się z ryzykiem, z którego trzeba sobie zdawać sprawę.

Jakie długi można sprzedać na giełdzie długów

Zanim zdecydujemy się na sprzedaż należnej wierzytelności, należy pamiętać o tym, że transakcja sprzedaży musi być korzystna zarówno dla nabywcy, jak i zbywcy. Kupujący dług będzie skłonny zapłacić większą cenę za długi, które można z większym prawdopodobieństwem odzyskać, czyli za długi, które są nowe i za długi, do zapłaty których zobowiązane są podmioty wypłacalne.

Ceny zakupu długów na giełdzie długów

Ceny zakupu wierzytelności mogą być bardzo różnorodne - od kilkunastu procent wartości nominalnej danego zobowiązania nawet do 90 - 95%. Oczywiście są one ściśle związane z szacowaną wypłacalnością dłużnika. Najwyższą cenę będą miały te długi, które dłużnik może w pełni spłacić, a najniższą te, które są bardzo trudne do odzyskania, czyli na przykład takie, które już bezskutecznie egzekwuje komornik. Ich cena zazwyczaj nie przekracza kilkunastu procent wartości nominalnej zaległego zobowiązania.

Przykład:
Jeżeli przedsiębiorstwo X jest wierzycielem przedsiębiorstwa Y i postanowi sprzedać jego wierzytelność, której wartość wynosi 20 000 zł ze względu na nagłe kłopoty finansowe kontrahenta, przy czym dłużnik jest w pełni wypłacalny, to jest duża szansa, że wierzytelność zostanie sprzedana, za bardzo dobrą cenę - wynoszącą nawet 90% wartości nominalnej wierzytelności. Wtedy dzięki takiej transakcji wierzyciel może uzyskać nawet 18 000 zł. Jednak jeżeli w tej samej sytuacji wyjściowej, wierzyciel będzie czekał aż czasowe kłopoty finansowe kontrahenta przełożą się na długotrwały kryzys jego płynności finansowej, to cena wierzytelności może spaść nawet do 10% jej wartości nominalnej, czyli 2 000 zł.

Sprzedaż długu - jakie wierzytelności są najbardziej atrakcyjne

Najbardziej atrakcyjnymi wierzytelnościami dla potencjalnych nabywców są takie, które:

• są możliwe do wyegzekwowania
• mają pokrycie w majątku dłużnika
• są nieprzedawnione
• są wymagalne
• są bezsporne
• powstały dość niedawno
• mogą być dochodzone przed sądem
• nie mają innych wierzycieli, którzy już rozpoczęli egzekucję
• są uznane i potwierdzone na piśmie przez dłużnika
• są zabezpieczone hipoteką lub zastawem.

Sprzedaż długów osób prywatnych

Zastanówmy się jeszcze nad tym, czy są jakieś różnice między sprzedażą długu osoby prawnej i osoby fizycznej. Otóż są. Co prawda dług osoby prywatnej można tak samo sprzedać, jak dług osoby prawnej w ramach umowy cesji wierzytelności. Natomiast jeżeli chcemy skorzystać z giełdy długów, to można wykorzystać tę opcję dopiero, gdy dług jest zasądzony. Wcześniej po prostu nie można ujawniać danych osobowych dłużnika na giełdzie długów.

Czy opłaca się sprzedać dług?

Na koniec rozważmy, czy opłaca się sprzedać dług. Otóż sprzedaż długu to metoda, która pozwala na szybkie odzyskanie środków finansowych od nierzetelnych kontrahentów. Jest to skuteczny sposób na uwolnienie się od drażniącego nas dłużnika, zwłaszcza jeżeli uda się sprzedać dług za dobrą cenę. Po sprzedaży odzyskamy znaczną część należnych nam środków, a nie musimy martwić się windykacją (jej kosztami, czasem, który musielibyśmy na nią poświęcić, etc.). Dlatego warto korzystać zarówno z umowy cesji wierzytelności, jak i z giełd długów. Tylko pamiętajmy, że im szybciej zaczniemy reagować na nieuregulowane należności, tym lepiej dla nas (niezależnie od tego, czy chcemy daną wierzytelność egzekwować samodzielnie, czy ją sprzedać za pomocą umowy przelewu wierzytelności czy z wykorzystaniem giełdy długów). Po prostu wierzytelności długo przeterminowane bardzo trudno jest odzyskać.

Już dziś zarejestruj się i odzyskaj pieniądze od Twojego kontrahenta!
Zacznij już dziś »