Sprawdź czy Twoja firma jest gotowa na kryzys finansowy (Checklista)

W dobie globalnych niepewności gospodarczych, inflacji, zakłóceń łańcuchów dostaw oraz napięć geopolitycznych, przygotowanie firmy na kryzys finansowy nie jest już opcją, a jest po prostu koniecznością. Kryzys może uderzyć nagle, a jego skutki bywają katastrofalne - od utraty płynności, przez redukcję zatrudnienia, aż po bankructwo. Z tego powodu świadome zarządzanie ryzykiem finansowym staje się kluczowym elementem długoterminowej strategii każdej odpowiedzialnej firmy.

Dlaczego przygotowanie na kryzys finansowy to dziś obowiązek?

Kryzys finansowy nie musi oznaczać bankructwa, ale brak przygotowania do niego - już tak.

Przyjrzyjmy się, jakie konsekwencje mają zatory płatnicze dla płynności finansowej i zdolności inwestycyjnych MŚP. Według badania przeprowadzonego przez Kaczmarski Inkasso w 2023 roku, aż 68% firm z sektora MŚP w Polsce wskazuje, że zatory płatnicze są istotną barierą w prowadzeniu działalności gospodarczej.

Choć wiele firm nauczyło się funkcjonować w warunkach nieregularnych wpływów, konsekwencje opóźnionych płatności są długofalowe - wpływają na:

• płynność finansową,
• zdolność kredytową,
• decyzje o zatrudnieniu personelu i podwykonawców,
• decyzje o inwestycjach.

Brak terminowych wpływów często zmusza przedsiębiorców do sięgania po zewnętrzne źródła finansowania, co dodatkowo obciąża budżet firmy. Dlatego tak istotne jest wdrażanie rozwiązań, które automatyzują procesy fakturowania, pozwalają na bieżąco monitorować należności i szybko reagować na pierwsze symptomy problemów z płatnością.

Zagrożenie kryzysem finansowym nie dotyczy tylko firm źle zarządzanych - dotyczy wszystkich.

Poznaj najczęstsze przyczyny kryzysów finansowych w firmach

Według raportu Intrum „European Payment Report 2024”, aż 58% firm w Polsce doświadcza opóźnień w płatnościach przekraczających 60 dni. (https://www.intrum.com/insights/publications/epr-2024/)

Średni czas oczekiwania na płatność w Polsce wynosi 58 dni. W niektórych sektorach opóźnienia te mogą sięgać nawet 90 dni. Brak skutecznego monitorowania należności naraża firmy na poważne problemy z płynnością finansową.

Dane z raportów PARP dodatkowo potwierdzają, że skutki zatorów nie kończą się na samych opóźnieniach. Utrata płynności finansowej to jeden z głównych powodów upadłości firm.

Jednym z kluczowych zagrożeń dla stabilności finansowej firm z sektora MŚP jest nieoptymalna struktura kosztów - w szczególności utrzymywanie zbyt wysokich kosztów stałych przy niestabilnych lub sezonowych przychodach. Widzimy więc, że zatory płatnicze nie są odosobnionym problemem - współwystępują z innymi ryzykami. W takiej sytuacji nawet krótkotrwałe zaburzenia w płatnościach mogą prowadzić do poważnych problemów z płynnością.

Przedsiębiorstwom brakuje również elastycznego planowania finansowego. Przedsiębiorstwa często nie posiadają strategii awaryjnych, takich jak:

• fundusze rezerwowe,
• alternatywne źródła finansowania,

Uzależnienie finansowe od jednego kluczowego klienta lub rynku znacząco zwiększa ryzyko operacyjne. W sytuacji, gdy taki kontrahent opóźnia płatności lub ogranicza zamówienia, działalność firmy może zostać poważnie zachwiana.

Przykład takiego zagrożenia był widoczny w branży transportowej po pandemii COVID-19, kiedy wiele firm utraciło głównych zleceniodawców i stanęło w obliczu poważnych problemów finansowych.

Co gorsza, nawet jeśli ryzyko zostanie zauważone, brakuje narzędzi, które pozwalają skutecznie reagować. Wiele firm z sektora MŚP zmaga się z brakiem skutecznych procedur monitorowania i reagowania na ryzyka finansowe. Brakuje im zautomatyzowanych przypomnień o płatnościach, strategii miękkiej windykacji czy systematycznej analizy wiarygodności kontrahentów. W takich przypadkach idealnie sprawdza się system Vindicat do automatycznej windykacji online i monitoringu płatności.

Podstawowe filary odporności finansowej MŚP, to wdrażanie:

• prostych narzędzi do automatyzacji przypomnień,
• systematyczna analiza rentowności,
• elastyczne podejście do kosztów stałych.

Co zatem może zrobić firma, by nie tylko zidentyfikować zagrożenia, ale przede wszystkim skutecznie im przeciwdziałać?

Skuteczne rozwiązania i rekomendacje ekspertów, które pomogą Ci przygotować się na kryzys finansowy w firmie

Jednym z fundamentów stabilności finansowej firmy jest stworzenie funduszu rezerwowego, który pozwoli przetrwać okresy spadku przychodów lub nagłych wydatków.

Rekomendujemy, aby rezerwa płynnościowa pokrywała minimum 3-6 miesięcy kosztów operacyjnych. To podstawowy bufor bezpieczeństwa, szczególnie dla firm działających w sektorach podatnych na wahania rynkowe.

Jak wspominaliśmy skuteczne zarządzanie płynnością finansową zaczyna się od usprawnienia procesów fakturowania i monitorowania płatności.

Odpowiednie narzędzia pozwalają na:

• automatyczne wystawianie faktur,
• kontrolę nad terminami płatności,
• adekwatną reakcję w przypadku opóźnień.

Zyskasz to, korzystając z tych narzędzi:

• Vindicat.pl,
• Fakturownia,
• CashDirector

Warto podkreślić, że walka z zatorami płatniczymi nie musi oznaczać rewolucji - często wystarczy wdrożyć proste, ale konsekwentne narzędzia. Warto również wdrożyć tzw. prewindykację - czyli uprzedzający kontakt z klientem jeszcze przed upływem terminu płatności, co znacząco zwiększa szanse na terminowe regulowanie zobowiązań.

Przed nawiązaniem współpracy z nowym klientem warto przeprowadzić analizę jego wiarygodności finansowej.

Weryfikację sytuacji płatniczej kontrahenta, jego historii zadłużenia oraz ocenę ryzyka związanego z opóźnieniami w płatnościach, umożliwi Ci korzystanie z wywiadowni gospodarczych, takich jak:

• BIG InfoMonitor
• KRD

Regularne raportowanie przepływów pieniężnych oraz analiza scenariuszowa to kluczowe elementy zarządzania finansami w firmie.

Co najmniej raz w miesiącu warto aktualizować plan finansowy, uwzględniając trzy warianty:

• scenariusz normalny,
• pesymistyczny,
• kryzysowy

Uzupełnieniem tego procesu powinien być okresowy audyt finansowy, obejmujący szczegółowy przegląd bilansu i rachunku przepływów pieniężnych. Takie działania pozwalają na mapowanie potencjalnych ryzyk - operacyjnych, rynkowych i kredytowych - oraz przygotowanie odpowiednich mechanizmów ochronnych.

Inwestycja w kompetencje kadry zarządzającej w zakresie zarządzania ryzykiem to jeden z filarów stabilności firmy.

Mimo całej dostępnej automatyzacji nie można zapominać o ludziach, którzy te procesy nadzorują. Pracownicy powinni stale podnosić swoje kwalifikacje, aby być na bieżąco z nowościami z branży. Na szczęście dostępne są liczne kursy i webinary organizowane m.in. przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP), Akademię Menedżera czy ICAN Institute, które pomagają menedżerom lepiej identyfikować zagrożenia, podejmować trafniejsze decyzje i skutecznie reagować na zmieniające się warunki rynkowe.

Sprawdź, czy Twoja firma jest gotowa na kryzys finansowy.

UWAGA: Zaznaczyłeś mniej niż 5 punktów? To znak, że Twoja firma potrzebuje pilnych działań.

Nie chcesz doświadczyć kryzysu finansowego? Musisz się na niego przygotować!

Zainwestuj w systemy, procesy i wiedzę - bo to nie kryzys niszczy firmy, tylko brak przygotowania na niego.

Małe i średnie przedsiębiorstwa w Polsce funkcjonują dziś w wyjątkowo wymagającym otoczeniu rynkowym, gdzie niestabilność płatności, ograniczona płynność finansowa oraz brak procedur zarządzania ryzykiem stają się poważnymi barierami rozwoju.

Wydłużające się terminy zapłaty, nieoptymalna struktura kosztów czy brak rezerw finansowych sprawiają, że nawet pojedyncze opóźnienie ze strony kontrahenta może doprowadzić do utraty rentowności, czy upadłości.

Brak kontroli nad należnościami, mało elastyczne planowanie finansowe oraz uzależnienie od jednego klienta to ryzyka, które można - i należy - eliminować z wyprzedzeniem. Kluczem jest aktywne monitorowanie kosztów oraz przewidywanie zagrożeń i natychmiastowa reakcja, kiedy się pojawią.

Prawdziwa odporność to nie tylko wysokość przychodów, lecz przede wszystkim umiejętność ich zabezpieczenia. Odpowiednio przygotowane przedsiębiorstwo nie tylko przetrwa trudne czasy, ale może je wykorzystać jako szansę na wzmocnienie swojej pozycji rynkowej.

Źródła:

• PARP - Raport o stanie sektora MŚP w Polsce 2023.
• Allianz Trade - Global Insolvency Report.
• Bank Światowy - Doing Business Report.
• ICAN Institute - Leadership during crisis.
• Deloitte: "Finance 2024: Building resilience".
• Raport o zatorach płatniczych w MŚP (2024).
• Krajowy Rejestr Długów: Statystyki przeterminowanych należności.
• Bank Światowy: „Resilience of SMEs after COVID-19”.

FAQ: