Gdzie szukać majątku dłużnika?

15-11-2017

Celem egzekucji komorniczej jest zaspokojenie wierzyciela, który dochodzi spłaty zaległych roszczeń od nierzetelnego kontrahenta. Aby ten cel osiągnąć, komornik, czyli organ który przeprowadza egzekucję, musi posiadać niezbędną wiedzę o majątku dłużnika. Aby taką wiedzę zdobyć, prawodawca przygotował szereg instytucji prawnych. Dzisiaj właśnie o nich.

Gdzie szukać majątku dłużnika

Gdzie szukać majątku dłużnika?

Szukaniu majątku nierzetelnego dłużnika, który odmawia współpracy z komornikiem, służą następujące instytucje prawne:

obowiązek składania wyjaśnień i podawania informacji komornikowi na jego żądanie, któremu podlegają osoby fizyczne i instytucje, w tym sam dłużnik osobiście (instytucje te uregulowano w art. 801 i art. 761 kodeksu postępowania cywilnego [Dz.U. 1964 Nr 43 poz. 296])
poszukiwanie majątku dłużnika przez komornika na zlecenie wierzyciela (art. 797’ kodeksu postępowania cywilnego)
wyjawienie majątku dłużnika (art. 913 i następne kodeksu postępowania cywilnego)
możliwość dokonywania ustaleń przez komornika w trakcie czynności egzekucyjnych

Gdzie szukać majątku dłużnika - informacje i wyjaśnienia udzielane komornikowi na jego żądanie

Najczęściej, aby szukać majątku dłużnika, komornik korzysta ze swojego uprawnienia do żądania niezbędnych informacji oraz wyjaśnień od osób i instytucji. Oczywiście żądania te nie mogą wykraczać poza zakres wyznaczony sposobem egzekucji, który został wskazany przez wierzyciela.

Dobrze to ilustruje poniższy przykład. Wierzyciel wnosił o egzekucję z nieruchomości dłużnika. W takiej sytuacji komornik nie może żądaćinformacji mających na celu ustalenie nazwy pracodawcy dłużnika ani wysokości jego zarobków. Dzieje się tak, ponieważ wierzyciel nie wnosił o zajęcie wynagrodzenia dłużnika.

Krąg podmiotów, które są zobowiązane do udzielenia komornikowi informacji jest bardzo szeroki. Co więcej w przepisach prawnych regulujących postępowanie egzekucyjne, został on wymieniony jedynie przykładowo.

Warto pamiętać o tym, że jeżeli komornik o coś pyta, to trzeba mu odpowiedzieć. Inaczej osoba, która niezasadnie odmawia udzielenia informacji lub udziela świadomie fałszywych informacji może zostać ukarana przez komornika grzywną do 500 zł. Taka grzywna może być wielokrotnie ponawiana.

Poszukiwanie majątku dłużnika przez komornika na zlecenie wierzyciela

Przepisy prawne regulujące sposoby przymusowego odzyskiwania zaległych należności przez komornika przewidują taką możliwość, że wierzyciel może zlecić komornikowi poszukiwanie majątku dłużnika. Oczywiście nie może to być zlecenie ogólne, tylko wierzyciel musi szczegółowo wskazać, czego komornik ma szukać. Poszukiwania prowadzone przez komornika nie mogą wybiegać poza zakres wyznaczony przez wierzyciela.

Za poszukiwania majątku dłużnika wierzyciel musi uiścić komornikowi opłatę. Opłata ta wynosi 3% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w danym roku. Komornik może tą opłatą obciążyć dłużnika.

Najczęściej w wyniku zlecenia komornik żąda wyjaśnień od dłużnika w trybie art. 801 k.p.c. i wystosowuje zapytania w trybie art. 761 k.p.c. do:

Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i Urzędu Skarbowego - dzięki zapytaniu skierowanemu do tych instytucji komornik może dowiedzieć się między innymi: kto jest pracodawcą dłużnika lub jaką dłużnik prowadzi działalność gospodarczą oraz jaki ma numer rachunku bankowego
Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców - dzięki takiemu zapytaniu komornik może dowiedzieć się, jakie pojazdy znajdują się w posiadaniu Twojego dłużnika
ewidencji nieruchomości w starostwie/urzędzie gminy - oczywiście kierując zapytanie w tę stronę komornik dowie się o własności i wartości nieruchomości należących do majątku dłużnika
spółdzielni mieszkaniowej - w spółdzielni mieszkaniowej komornik będzie mógł ustalić status prawny mieszkania dłużnika

Wyjawienie majątku dłużnika

Kolejna przydatna w odzyskiwaniu długów instytucja prawna to wyjawienie majątku dłużnika. Chodzi w niej o to, że możesz złożyć wniosek do sądu (ściślej ujmując, do sądu właściwego ze względu na miejsca zamieszkania lub siedzibę dłużnika) o wyjawienie majątku dłużnika. W swoim wniosku żądasz, żeby dłużnik złożył w sądzie wykaz swojego pełnego majątku wraz z przyrzeczeniem, że jest on prawdziwy i zupełny.

Prawo do złożenia wniosku o wyjawienie majątku swojego dłużnika będziesz mógł jednak złożyć w ściśle określonych przypadkach:

W sytuacji, gdy już zajęty w toku egzekucji majątek dłużnika nie wystarcza do pokrycia Twojej wierzytelności.
Gdy wykażesz, że na skutek prowadzonej przez komornika egzekucji nie uzyskałeś zaspokojenia Twojej wierzytelności.
Gdy przed wszczęciem egzekucji już wiesz, że nie uda się ściągnąć Twojej należności ze znanego Ci majątku dłużnika lub jego bieżących przychodów (na przykład z tytułu wynagrodzenia/renty/emerytury dłużnika).

Co się stanie, jeżeli dłużnik złoży nieprawdziwy lub niezupełny wykaz, czyli jeżeli zechce coś zataić? Wówczas grozi mu odpowiedzialność karna za składanie fałszywych zeznań (kara pozbawienia wolności do lat trzech).

Jak widzisz, złożenie wniosku o wyjawienie majątku dłużnika może znacznie przyśpieszyć czas windykacji długu: komornik będzie dokładnie wiedział skąd może ściągnąć należne Ci pieniądze. Rozwiązane to przysługuje jednak w wyjątkowych przypadkach, o których była już mowa powyżej.

Przykład:
Pan Paweł był dłużny Panu Wojtkowi 60 000 zł. Pan Wojtek złożył pozew i uzyskał wyrok sądowy wraz z rygorem natychmiastowej wykonalności tego wyroku. W związku z tym komornik zaczął egzekucję długu. Jednak w toku egzekucji komornik dowiedział się, że w posiadaniu Pana Pawła jest jedynie samochód , który sprzedał za 20 000 zł. Wierzytelność Pana Wojtka nie została w pełni zaspokojona, dlatego postanowił wystąpić do sądu z wnioskiem o wyjawienie majątku Pana Pawła. Pan Paweł dostarczył do sądu wykaz swojego majątku, w którym znalazł się jeszcze samochód ciężarowy. W związku z tym Pan Wojtek złożył wniosek do komornika o wszczęcie egzekucji długu z tego pojazdu. Komornik sprzedał samochód ciężarowy należący do Pana Pawła za 100 000 zł i dzięki temu Pan Wojtek odzyskał należne mu pieniądze.

Ustalenia komornika w trakcie wykonywania czynności egzekucyjnych

W toku swojej pracy komornik może dowiedzieć się dodatkowych informacji na temat majątku posiadanego przez dłużnika. Jest wówczas zobowiązany poinformować Cię o takiej sytuacji. W takim przypadku możesz wnieść do komornika o egzekucję swojej należności również z tego majątku.

Przykład:
Pani Ania i Pani Kasia prowadzą jednoosobowe działalności gospodarcze. Pani Ania była dłużna Pani Kasi 200 000 zł z tytułu dostawy towarów. Wezwania do zapłaty nie poskutkowały, w związku z tym Pani Kasia złożyła pozew do sądu. Po wygranej sprawie rozpoczęła się egzekucja komornicza. Pani Kasia wiedziała, że firma Pani Ani dysponuje cennymi maszynami produkcyjnymi, więc złożyła wniosek do komornika o egzekucję długu właśnie z tych maszyn. Komornik w związku z prowadzonymi przez siebie działaniami dowiedział się, że lokal produkcyjny i magazyny nie są wynajmowane przez Panią Anię, tylko są jej własnością. Zawiadomił o tym fakcie Panią Kasię. Pani Kasia w związku z tą informacją złożyła wniosek o egzekucję długu również z tego majątku Pani Ani, jeżeli egzekucja z maszyn produkcyjnych nie wystarczyłaby do spłaty długu.

Szukanie majątku dłużnika - śledztwo na własną rękę

Musisz pamiętać, że efektywność pracy komornika i szybkość spłaty długu w największej mierze zależą od tego, jakie wnioski złożysz do komornika. Jeżeli najpierw przeprowadzisz śledztwo na własną rękę w kwestii majątku Twojego dłużnika, będziesz wiedział jakie wnioski złożyć komornikowi zajmującemu się Twoją sprawą. Dlatego udzielimy Ci kilku podpowiedzi w kwestii tego, gdzie szukać majątku dłużnika.

1. Ewidencja gruntów - jest to bardzo dobre źródło informacji, z którego możesz dowiedzieć się nawet o nieruchomościach, które nie zostały wpisane do ksiąg wieczystych. Aby uzyskać taką informację musisz złożyć wniosek o jej udzielenie oraz uiścić opłatę w wysokości 50 zł.

2. Centralna Ewidencja Pojazdów i Kierowców- możesz pozyskać informacje na temat samochodów posiadanych przez Twojego dłużnika. W tym celu wypełniasz wniosek o udostępnienie tych danych oraz składasz kopię dokumentu, który uprawnia Cię do roszczeń (kopię tytułu wykonawczego lub nakazu zapłaty). Za udostępnienie informacji zapłacisz 30,40 zł.

3. Księgi wieczyste - jeżeli wiesz na jakim terenie położona jest nieruchomość Twojego dłużnika, to możesz znaleźć księgę wieczystą i na jej podstawie dowiedzieć się kto jest prawnym właścicielem tej nieruchomości, a także kto był jej poprzednim właścicielem. Dzięki takiemu zabiegowi możesz również dowiedzieć się, czy aby Twój dłużnik celowo nie przepisał własności nieruchomości na inną osobę, na przykład na swoją rodzinę. Jeżeli tak się stało i będziesz mógł wykazać, że dłużnik chciał w ten sposób uchylić się od spłaty swoich długów, to możesz skorzystać z instytucji skargi pauliańskiej. Dzięki temu zabiegowi czynność prawna polegająca na przeniesieniu własności rzeczonej nieruchomości będzie bezskuteczna wobec Twojego domagania się spłaty długu i komornik będzie mógł wyegekwować należne Ci pieniądze ze sprzedaży tej nieruchomości.

Więcej o skardze pauliańskiej przeczytasz tutaj:
Jak działa skarga pauliańska?

4.Rejestr dłużników niewypłacalnych - z tego rejestru możesz wyciągnąć informacje na temat numeru REGON oraz PESEL dłużnika. Pomoże Ci to w poszukiwaniach majątku dłużnika, który może być ukryty w innych działalnościach gospodarczych przez niego prowadzonych. Dowiesz się także, z jakiego powodu Twój dłużnik został wpisany do rejestru oraz o wszystkich jego zadłużeniach.

5.Baza przedsiębiorców CEIDG (Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej) inne bazy na temat przedsiębiorców - warto sprawdzić jakie firmy prowadzi Twój dłużnik. Może okazać się, że jest wspólnikiem lub współwłaścicielem nie tylko w jednej firmie. Również w ten sposób możesz szukać majątku do zaspokojenia swojej wierzytelności. Baza CEIDG jest dostępna jest online za darmo. Możesz w niej wpisać nazwisko Twojego dłużnika i wówczas wyświetlą się dane na temat prowadzonych przez niego działalności (jednoosobowa działalność gospodarcza i spółki cywilne, w których jest wspólnikiem).

Już dziś zarejestruj się i odzyskaj pieniądze od Twojego kontrahenta!
Zacznij już dziś »

Artykuł napisany pod redakcją

Mateusz Jakóbiak

Oceń ten artykuł: