Czy żona odpowiada za długi męża, a mąż za długi żony?

Czy żona odpowiada za długi męża, a mąż za długi żony? Tego typu pytania zadają sobie setki osób, pozostających w związkach małżeńskich. Zastanawiają się nad tym również wierzyciele, którzy szukają różnych dróg odzyskania swoich pieniędzy. W dzisiejszym artykule wyjaśniamy jak wygląda odpowiedzialność małżonków za długi w ustroju wspólności majątkowej i w przypadku podpisania intercyzy.

Ustawowa wspólność majątkowa, a umowa majątkowa małżeńska (intercyza)

W Polsce standardowym, ustanawianym niejako „automatycznie” ustrojem majątkowym jest ustawowa wspólność majątkowa.

O ile małżonkowie w odrębnej umowie nie postanowili inaczej, pozostają w ustroju ustawowej wspólności majątkowej.

W praktyce oznacza to, że już od dnia ślubu mąż i żona dysponują majątkiem wspólnym. Wszystko, co wspólnie nabędą po ślubie trafi do majątku wspólnego i małżonkowie będą właścicielami danych przedmiotów w równym stopniu.

Mąż i żona mogą oczywiście mieć również swój majątek osobisty, składający się z przedmiotów zgromadzonych przed ślubem. W istocie mamy więc do czynienia z trzema majątkami: majątkiem osobistym żony, majątkiem osobistym męża oraz ich majątkiem wspólnym.

Jeśli małżonkowie zawarli przed notariuszem umowę majątkową małżeńską, czyli podpisali tzw. intercyzę, mają dwa majątki osobiste. Każdy z małżonków zarządza swoim majątkiem.

Intercyzę można zawrzeć jeszcze przed ślubem lub po ślubie. Skutki intercyzy obejmą jednak tylko te długi, które powstały już po zawarciu intercyzy. Jeśli więc np. żona chce uniknąć odpowiedzialności za długi męża powstałe w 2016 r., zawarcie intercyzy w 2019 r. nie wyłączy jej odpowiedzialności.

Kiedy żona odpowie za długi męża, a mąż za długi żony?

Jeśli małżonkowie nie podpisali umowy majątkowej, a więc ich ustrojem jest wspólność majątkowa, odpowiedzialność jednego z nich za długi drugiego będzie zależała zasadniczo od sytuacji. Jeśli:

• Małżonkowie zaciągnęli zobowiązanie wspólnie, np. wzięli wspólny kredyt - odpowiedzą za ewentualny dług swoim majątkiem wspólnym oraz majątkami osobistymi (po równo).
• Mąż zaciągnął zobowiązanie po uzyskaniu zgody żony - odpowiedzą za ewentualny dług swoim majątkiem wspólnym. Majątkiem osobistym odpowie tylko osoba, która faktycznie to zobowiązanie zaciągnęła, czyli w tym przypadku mąż. Działa to oczywiście również w odwrotnej konfiguracji, czyli, gdy żona zaciąga zobowiązanie, a mąż jedynie wyraża zgodę.
• Mąż zaciąga zobowiązanie bez zgody żony - odpowie tylko mąż. Do uregulowania długu posłuży majątek osobisty męża, jego wynagrodzenie za pracę, dochody z innej zarobkowej, korzyści uzyskane z przysługujących mu praw autorskich i pokrewnych, praw własności przemysłowej oraz innych praw twórcy. Jeśli to żona zaciągnie zobowiązanie bez zgody męża, zasada będzie oczywiście taka sama.

Uwaga! Jeśli małżonek zaciągnie zobowiązanie bez wiedzy drugiego małżonka w „sprawach wynikających z zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny” - małżonkowie odpowiadają solidarnie.

Jeśli w grę wchodzi więc „zaspokajanie zwykłych potrzeb rodziny”, małżonek, który nie wyraził zgody, nie uniknie odpowiedzialności. Poprzez „zwykłe potrzeby rodziny” rozumiemy zobowiązania zaciągnięte na zakup np. jedzenia, odzieży czy też pokrycie kosztów leczenia lub zapłatę rachunków.

Długi firmowe - czy żona odpowiada za firmowe długi męża, a mąż żony?

Jeśli prowadzisz działalność gospodarczą, powinieneś wyjątkowo skrupulatnie rozważyć możliwość zawarcia intercyzy. W wielu sytuacjach może to oszczędzić Wam zbędnych nieporozumień.

Jeśli małżonkowie podpisali u notariusza intercyzę, żona nie odpowiada za zobowiązania firmowe męża, a mąż - za nieuregulowane długi firmy żony.

Więcej o odpowiedzialności za firmowe długi męża lub żony w przypadku podpisania intercyzy, pisaliśmy w artykule Rozdzielność majątkowa, a prowadzenie firmy.

W ustroju majątkowej wspólności małżeńskiej, sytuacja jest nieco bardziej skomplikowana. Odpowiedzialność małżonka za zobowiązania firmowe drugiego z nich zależeć będzie zasadniczo od wyrażenia pisemnej zgody na zaciągnięcie zobowiązania.

Jeśli małżonek wyraził zgodę na na zaciągnięcie firmowego zobowiązania (przed lub po) i zgoda ta znalazła się w dokumencie prywatnym lub urzędowym, odpowie. Na uregulowanie długu przeznacza się środki z majątku osobistego dłużnika-przedsiębiorcy oraz majątku wspólnego małżonków. Egzekucji nie można natomiast prowadzić z majątku osobistego małżonka dłużnika.

Jeśli takiej zgody nie było, egzekwować można będzie jedynie z majątku osobistego małżonka-przedsiębiorcy, jego dochodów i majątku przedsiębiorstwa. Jeśli sąd na wniosek wierzyciela ustanowił rozdzielność majątkową - również udział przedsiębiorcy w powstałym po podziale majątku wspólnego będzie podlegał egzekucji.

W przypadku małżonków, pozostających w ustroju wspólności majątkowej, odpowiedzialność za firmowe długi jednego z nich zależy więc od uzyskania zgody małżonka niebędącego przedsiębiorcą.

Długi publicznoprawne - czy mąż odpowiada za publicznoprawne długi żony, a żona za długi męża?

Poprzez „długi publicznoprawne” rozumiemy głównie zaległości wobec Urzędu Skarbowego i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Kwestie te reguluje ordynacja podatkowa [Dz.U. 1997 nr 137 poz. 926]. W przypadku małżonków pozostających w ustroju wspólności majątkowej, odpowiedzialność ta jest bardzo szeroka.

Odpowiedzialność za zobowiązania wobec fiskusa czy ZUS-u w ustroju wspólności majątkowej obejmuje majątek odrębny podatnika oraz majątek wspólny podatnika i jego małżonka. Dotyczy to nawet sytuacji, w których współmałżonek, który nie prowadzi firmy nie wiedział o zaległościach publicznoprawnych.

Jeśli małżonkowie zawarli intercyzę, małżonek nieprowadzący działalności gospodarczej, co do zasady nie odpowie za zaległości publicznoprawne żony lub męża. Wyjątkiem tu będzie jednak sytuacja, w której po podpisaniu intercyzy żona pomagała mężowi (lub odwrotnie) przy prowadzeniu działalności. Wówczas małżonkowie odpowiedzą solidarnie do wartości osiągniętych korzyści (czyli np. do wysokości wynagrodzenia za pracę).

Przykład:
Pani Monika jest żoną Pana Roberta, prowadzącego firmę transportową. Małżonkowie wzięli ślub w 2018 r. i tuż po ślubie zawarli intercyzę. Pani Monika pomagała mężowi w prowadzeniu firmy, zajmując się księgowością i kwestiami kadrowymi. Jej podpisy widnieją na wielu firmowych dokumentach, m.in. różnego rodzaju umowach z kontrahentami i fakturach VAT. W tym roku firma Pana Roberta wpadła w poważne kłopoty finansowe - zarówno wobec kontrahentów, jak i Urzędu Skarbowego. Z racji podpisanej intercyzy, Pani Monika nie odpowie za zobowiązania wobec kontrahentów firmy Pana Roberta. Opowie jednak za zobowiązania publicznoprawne wobec Urzędu Skarbowego, ponieważ pomagała mężowi w prowadzeniu firmy. Wierzyciele nie będą mieli problemu z udowodnieniem tego faktu - podpisy Pani Moniki widnieją na wielu dokumentach. Odpowie ona jednak tylko do wartości osiągniętych przez siebie korzyści.

Ustrój majątkowy małżeński Twojego dłużnika nie ma znaczenia - możesz odzyskać swoje pieniądze

Bez względu na to, czy Twój dłużnik i jego małżonek zdecydowali się pozostać w ustawowym ustroju wspólności majątkowej czy też zawarli intercyzę - nie rezygnuj z prób odzyskania swojego długu. Pamiętaj, aby zawsze rozpoczynać działania windykacyjne jak najszybciej. Czym dłużej zwlekasz z rozpoczęciem windykacji miękkiej - chociażby ze zwykłym telefonem do dłużnika - tym trudniej będzie Ci ostatecznie odzyskać pieniądze. Czym więcej czasu dasz swojemu dłużnikowi, tym większe są szanse, że spróbuje zagrać nieuczciwie, np. próbując przenosić swój majątek do majątku osobistego współmałżonka. W osobnym artykule wyjaśnialiśmy kiedy najlepiej rozpocząć windykację .

Jeśli masz już dość walki z dłużnikami, którzy uporczywie ignorują terminy płatności, wypróbuj system do monitoringu należności i samodzielnej windykacji Vindicat.pl. Jest to jedyne tak kompleksowe narzędzie na rynku, które ułatwi Ci zapanowanie nad firmowymi płatnościami. Umożliwia regularny monitoring należności oraz prowadzi przedsiębiorców przez każdy z etapów windykacji.

System do monitoringu należności i samodzielnej windykacji Vindicat.pl to innowacyjne rozwiązanie dla małych i średnich przedsiębiorstw. Dzięki usłudze monitoringu płatności mogą regularnie sprawdzać, który kontrahent spóźnia się z zapłatą, a któremu termin płatności właśnie się zbliża. Monitorując należności nie umknie Ci żadna nieopłacona faktura. Dzięki temu na czas podejmiesz skuteczne działania windykacyjne, skutkujące odzyskaniem pieniędzy.

Przedsiębiorcy zarejestrowani w systemie Vindicat.pl w prosty sposób mogą rozpocząć windykację polubowną. W kilka sekund wygenerują z systemu m.in. wezwania do zapłaty, a na dalszych etapach również pozwy, e-pozwy czy wnioski o wszczęcie postępowania egzekucyjnego.

Dokumenty windykacyjne wygenerowane z systemu Vindicat.pl są spersonalizowane i gotowe do użycia. Wystarczy, że wydrukujesz pismo i złożysz swój podpis. Tak, to właśnie takie proste.

System do monitoringu należności i samodzielnej windykacji Vindicat.pl oferuje jeszcze więcej możliwości. Po założeniu konta możesz również m.in. wystawić wierzytelność na giełdzie długów Vindicat.pl, negocjować z dłużnikiem online czy korzystać z pieczęci prewencyjnej Vindicat.

Bardzo możliwe, że system do monitoringu należności i samodzielnej windykacji Vindicat.pl to jedyne narzędzie windykacyjne, jakiego potrzebuje Twoja firma. Tylko regularny monitoring należności i szybkie przystąpienie do windykacji polubownej gwarantują, że Twoje pieniądze uda się odzyskać.

Świadomość wierzyciela jest kluczowa - warto wiedzieć, kiedy żona odpowie za długi męża, a mąż za długi żony

Poznałeś już najważniejsze zasady odpowiedzialności żony za długi męża i męża za dług żony. Przy dochodzeniu firmowych należności wiedza ta może być dla Ciebie bardzo istotna. Każda dodatkowa osoba, do której możesz zwrócić się po swój dług to dla Ciebie szansa na szybsze i pozytywne zakończenie sprawy.

Jeśli jesteś nowoczesnym przedsiębiorcą, który szanuje swój czas i pieniądze, koniecznie wypróbuj windykację online. To nie tylko skuteczny, ale i korzystny cenowo sposób windykowania. Załóż konto i przekonaj się, że windykacja nigdy dotąd nie była tak prosta.

FAQ: