Czy każdy dług da się odzyskać?

Każdy wierzyciel liczy, że jego dług uda się odzyskać bez większych komplikacji. Zdarzają się jednak sytuacje, w których może to być bardzo utrudnione lub wręcz niemożliwe. Czy każdy dług da się odzyskać? Jakie mogą być ewentualne przeszkody? Wyjaśniamy w dzisiejszym artykule.

„Trudne długi”, czyli w jakich sytuacjach wierzyciele odpuszczają

Na początek warto jasno podkreślić, że nie istnieją sytuacje, co do których możemy z całą pewnością powiedzieć, że danego długu nie da się odzyskać lub da się go odzyskać na pewno. Każda sytuacja jest inna.

Bardzo ważnym etapem jest windykacja polubowna. Jeśli wierzyciel prowadzi ją umiejętnie, zwiększa swoje szanse na odzyskanie pieniędzy. Dzieje się tak nawet, gdy z prawnego punktu widzenia sytuacja jest trudna.

Najczęściej wierzyciele napotykają trudności w odzyskaniu długów:

• przedawnionych,
• od kontrahentów zagranicznych,
• w przypadkach, gdy dłużnik zmarł,
• w sytuacji, gdy firma przestała istnieć,
• gdy brakuje umowy lub innych dowodów.

W tych przypadkach wierzyciele bardzo często odpuszczają, uznając, że takich długów „i tak nie da się odzyskać”.

Czy słusznie? Niekoniecznie.

Dług przedawniony, czyli co zrobić, gdy przegapimy upływ terminu przedawnienia

Wielu przedsiębiorców uważa, że jeśli dług się przedawnił, to wszystko przepadło i nie można go już odzyskać. Wbrew pozorom nie jest to wcale aż tak prosta zależność.

Przedawnienie nie powoduje, że dług przestaje istnieć lub ulega umorzeniu. Dług istnieje nadal.

W przypadku dłużników, prowadzących działalność gospodarczą, istnieje także możliwość skutecznego dochodzenia przedawnionego długu w sądzie. Jak to możliwe? Otóż, aby sąd uwzględnił, że roszczenie wobec przedsiębiorcy jest przedawnione, dłużnik musi najpierw podnieść tzw. zarzut. Jak łatwo się domyślić, część nieświadomych dłużników po prostu tego nie robi. Przyczyną może być niewiedza, brak czasu, czy po prostu lekceważące podejście do sprawy.

Oznacza to, że w stosunkach B2Bmożliwe jest uzyskanie nakazu zapłaty od przedawnionej faktury, a kolejno dochodzenie jej zapłaty.

Więcej o instytucji przedawnienia i terminach przedawnienia poszczególnych długów pisaliśmy w artykule Czy można odzyskać pieniądze z przedawnionej faktury?.

Czy zawsze da się odzyskać pieniądze od kontrahenta zagranicznego?

Wierzycielom nierzadko sen z powiek spędza także odzyskiwanie wierzytelności od kontrahentów międzynarodowych. Nie ma sensu się oszukiwać - w przypadku spraw z elementem obcym windykacja zawsze będzie trudniejsza. Nie jest jednak niemożliwa.

Prawo przewiduje odpowiednie narzędzia, dzięki którym możemy odzyskiwać pieniądze od kontrahentów zza granicy. Dla kontrahentów europejskich jest to w szczególności Europejski Nakaz Zapłaty i Europejski Tytuł Egzekucyjny.

Ich uzyskanie nie jest aż tak skomplikowane, jak mogłoby się wydawać. W przypadku Europejskiego Nakazu Zapłaty kluczowe jest ustalenie, który sąd jest właściwy dla orzekania w sprawie. Sama procedura opiera się natomiast na wypełnieniu odpowiednich formularzy i wysyłce ich (również drogą elektroniczną).

W przypadku Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego, czyli „zaświadczenia” umożliwiającego egzekucję długu za granicą, należy zawnioskować do właściwego organu w państwie członkowskim wydania wyroku czy nakazu zapłaty. Zwykle konieczne będzie zwrócenie się do sądu, który rozstrzygał sprawę co do istoty.

Trudniejsze, choć także możliwe, jest uzyskanie zapłaty od klienta mającego siedzibę poza Unią Europejską.

W takich sytuacjach niezbędna zwykle będzie jednak pomoc specjalisty. W przypadku kontrahentów spoza UE w grę zwykle wchodzi szereg skomplikowanych aktów międzynarodowych, jak np. Konwencja z Lugano o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych [prawo.sejm.gov.pl], czy także polska ustawa Prawo Prywatne Międzynarodowe [Dz.U. 2011 Nr 80 poz. 432].

Szczegółowo o sposobach na odzyskanie pieniędzy od kontrahentów zagranicznych pisaliśmy w artykule Egzekucja długu z zagranicy - egzekucja długu zagranicznego w Polsce.

W przypadku długów kontrahentów zagranicznych nie warto odpuszczać i z góry zakładać, że się nie uda.

W szczególności nie należy się poddawać, gdy należność jest duża, a nieodzyskanie jej mogłoby narazić firmę na problemy z płynnością finansową.

Czy można odzyskać dług, gdy dłużnik zmarł?

Poważną przeszkodą w odzyskaniu należności może wydawać się także śmierć dłużnika. W niektórych przypadkach nie będzie to jednak przeszkodą nie do pokonania. Polskie prawo przewiduje w tym zakresie odpowiednie regulacje.

Wraz ze śmiercią dłużnika nie kończy się jego odpowiedzialność za zobowiązania. Przechodzi ona na spadkobierców i to od nich można dochodzić zapłaty.

Aby odzyskać należność od spadkobierców, wierzyciel musi dysponować odpisem postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku przez spadkobierców. Może też ewentualnie wystąpić z wnioskiem o przeprowadzenie postępowania spadkowego. Kolejno wierzyciel powinien wystąpić z pozwem o zapłatę przeciwko spadkobiercom. Wcześniej oczywiście należy spróbować zakończyć sprawę polubownie.

Co jednak jeśli wszyscy spadkobiercy odrzucą spadek po dłużniku?

Jeśli wszyscy spadkobiercy odrzucą spadek po dłużniku, wierzyciel nie odzyska swoich pieniędzy. Po prostu nie będzie od kogo ich dochodzić.

Majątek zmarłego przejdzie w takiej sytuacji na rzecz Skarbu Państwa. Jak nietrudno jednak się domyślić, Skarb Państwa nie spłaci zadłużenia. Nie ponosi żadnej odpowiedzialności za długi spadkowe.

Więcej o możliwościach, jakimi dysponuje wierzyciel w przypadku śmierci dłużnika, pisaliśmy w artykule Co zrobić, gdy dłużnik umiera? Jak odzyskać dług w razie śmierci dłużnika?

Odzyskanie długu od firmy, która przestała istnieć - czy jest możliwe?

Odzyskanie długu jest zasadniczo możliwe także w przypadku firmy, która przestała formalnie istnieć. Będzie to trudniejsze, jednak prawo zapewnia wierzycielowi konkretne możliwości działania także i w takich sytuacjach.

Fakt, że firma przestała funkcjonować nie powoduje automatycznie, że dług przestaje istnieć. Sposób dochodzenia należności zależy w dużej mierze od formy, w jakiej prowadzona była zakończona działalność (czy była to spółka, czy jednoosobowa działalność gospodarcza itp.).

Osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą odpowiadają za zaciągnięte zobowiązania całym swoim majątkiem. Nawet jeśli zamkną działalność, od byłego przedsiębiorcy nadal można dochodzić spłaty zadłużenia.

W przypadku zlikwidowanej spółki np. spółki z o.o. wierzyciel także nie jest na z góry przegranej pozycji. Może wystąpić z roszczeniem odszkodowawczym wobec członków zarządu na podstawie art. 299 Kodeksu spółek handlowych [Dz.U. 2019 poz. 505]. Będzie to zazwyczaj bardziej skomplikowane niż w przypadku zamkniętej jednoosobowej działalności gospodarczej. Jeśli jednak należność jest wyższa niż potencjalne koszty jej odzyskania - zdecydowanie warto próbować.

Brak umowy a możliwość odzyskania długu

Problemem w skutecznym dochodzeniu należności może wydawać się także brak umowy pisemnej. Choć należy ze względów dowodowych zawsze bezpieczniej dysponować pisemną formą umowy, jej brak nie przekreśla z góry szansy na odzyskanie środków.

Wykonanie usługi można udowodnić także przy pomocy zeznań świadków, ustaleń e-mailowych czy SMS-owych, zdjęć dokumentujących etapy wykonywania zlecenia, czy pokwitowań.

Nie ma sensu się oszukiwać - pisemna umowa bardzo dużo ułatwia. Nie jest jednak niezbędna, aby prowadzić efektywną windykację, także na etapie sądowym.

Przykład:
Pan Krzysztof, jednoosobowy przedsiębiorca, jest wierzycielem Pana Marka, który także prowadzi firmę. Firma budowlana Pana Krzysztofa wykonała w sklepie Pana Marka kompleksowy remont. Wartość usługi opiewała na blisko 15 000 zł. Ze względu na wzajemne zaufanie i wieloletnie relacje biznesowe, panowie nie zawarli umowy pisemnej. Pan Marek niestety nie uregulował należności. Mimo wielu prób zakończenia sprawy polubownie, Pan Krzysztof nie otrzymał pieniędzy. Rozważa skierowanie sprawy do sądu. Wobec braku umowy zastanawia się jednak jakie ma szanse.

Szanse Pana Krzysztofa zależą od wielu czynników. W przypadku jednak tak namacalnej usługi, jaką są prace remontowe, szanse na wygranie sprawy będą wysokie. Przede wszystkim, na korzyść wierzyciela mogą zeznawać pracownicy, którzy pracowali przy remoncie. Być może Pan Krzysztof dysponuje również korespondencją z Panem Markiem. Nie musi ona bezpośrednio układać się w treść umowy. Wystarczy, że potwierdza przedmiot usługi, termin, czy sposób jej wykonania. Pan Krzysztof może też wykorzystać m.in. nagrania z monitoringu, czy zdjęcia dokumentujące etapy wykonywania prac. Sąd, mimo braku formalnego potwierdzenia zlecenia usługi, rozpatrzy każdy z tych dowodów.

Więcej na temat możliwości odzyskania pieniędzy w przypadku braku umowy, pisaliśmy w artykule Jak udowodnić wykonanie usługi jeśli nie podpisałeś umowy?

Windykacja online - innowacyjne rozwiązanie dla przedsiębiorców, którzy chcą działać szybciej i skuteczniej

W odzyskiwaniu należności, także tych „trudnych” liczy się czas. Czym bardziej przeterminowany będzie dług, tym mniejsze będą szanse wierzyciela. Należy więc działać szybko... i sprytnie. Najlepiej w całości online, korzystając z jedynego w pełni kompleksowego systemu do windykacji online, Vindicat.pl.

Windykacja online pozwala oszczędzić czas i środki oraz usystematyzować procesy windykacyjne w firmie.

Windykację online prowadzi się pomocy systemu do monitoringu należności i samodzielnej windykacji online Vindicat.pl. Wystarczy zarejestrować się w systemie, podać dane z faktury... i działać. Aplikacja przedstawia optymalne scenariusze postępowania oraz wyjaśnia co i kiedy należy zrobić.

Z systemu Vindicat.pl można wygenerować wszystkie niezbędne dokumenty windykacyjne - m.in. wezwania do zapłaty, pozwy, wniosek o nadanie klauzuli wykonalności oraz inne pisma. Przedsiębiorcy zarejestrowani w systemie nie muszą dłużej głowić się nad ich prawidłową konstrukcją. Otrzymują gotowe, bardzo wygodne rozwiązanie.

System Vindicat.pl to także:

• Robot windykacyjny. Szkoda Ci czasu na proste, powtarzalne czynności, jak np. wysyłka wezwań do zapłaty, SMS-ów z przypomnieniami, czy dodawanie danych kontrahenta na giełdę długów? Powierz te czynności robotowi! Przeczytaj, jak działa zautomatyzowana windykacja w systemie Vindicat.pl i nie trać dłużej swojego cennego czasu.
• Monitoring płatności. Dzięki niemu utrzymanie płynności finansowej w małych i średnich firmach jest znacznie łatwiejsze. Dowiedz się, dlaczego regularny monitoring płatności jest tak istotny.
• Giełda długów. Dodaj dane swojego dłużnika lub sprawdź, czy Twój kontrahent nie ma problemów z płatnościami.
• Moduł do negocjacji z dłużnikiem online.
• Pieczęć prewencyjna.
• Program edukacyjny i wsparcie prawnika.
• Wpis do Big InfoMonitor. Dodaj wpis do najpopularniejszego Biura Informacji Gospodarczej - w zależności od wybranej oferty.

Otwórz się na nowoczesną windykację. Korzystaj z szeregu innowacyjnych możliwości, które ułatwiają odzyskiwanie pieniędzy. Prosto, bezpiecznie, w całości online.

Być może nie każdy dług da się odzyskać, ale zawsze warto próbować

Podsumowując - nawet w trudnych sytuacjach nie można jednoznacznie i stwierdzić, że danego długu nie da się odzyskać. Zdarzają się przypadki, w których firmy odzyskują należności nawet mocno przeterminowane lub od nierzetelnych kontrahentów zagranicznych. Nie ma spraw z góry przegranych. O ile tylko jest to ekonomicznie uzasadnione, próbować należy zawsze.

Jeśli chcesz zwiększyć skuteczność prowadzonych w Twojej firmie działań windykacyjnych, wypróbuj system do monitoringu należności i samodzielnej windykacji Vindicat.pl. Aż 93% spraw prowadzonych przy pomocy aplikacji Vindicat kończy się najkorzystniejszym dla wierzyciela etapie polubownym. Sprawdź sam i przekonaj się, jak skuteczna jest windykacja w nowoczesnym wydaniu windykacji on-line.

FAQ: