Co to jest pełnomocnictwo?

Zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem, pełnomocnictwo jest to upoważnienie osoby do działania w imieniu mocodawcy wyrażone poprzez oświadczenie woli. Co do zasady upoważnienie obejmuje  wykonywania czynności prawnych, które zostały określone w treści pełnomocnictwa przez mocodawcę. Innymi słowy – pełnomocnictwo to nic innego jak uprawnienie do reprezentowania lub zastępowanie mocodawcy w stosunkach prawnych z innymi podmiotami w z góry ustalonym zakresie.

Co zawrzeć w pełnomocnictwie?

Aby sporządzić poprawne upoważnienie, trzeba w nim zawrzeć pewne kluczowe elementy. Po pierwsze, trzeba jednoznacznie wskazać osobę mocodawcy. Po drugie, konieczne jest wskazanie osoby upoważnionej do działania. Po trzecie, nie można zapomnieć o określeniu zakresu pełnomocnictwa. Trzeba wskazać zakres czynności, jakie w imieniu mocodawcy może wykonywać pełnomocnik.

Uwaga – do obciążenia dodatkowymi obowiązkami mocodawcy (np. takimi jak zapłata wynagrodzenia za zastępowanie go w czynnościach prawnych) potrzebna jest osobna umowa. Nie można o tym zapomnieć.

Oświadczenie mocodawcy może być złożone w dowolnej formie

Udzielenie pełnomocnictwa jest to jednostronna czynność prawna mocodawcy. Co do zasady, oświadczenie woli mocodawcy może zostać złożone w dowolnej formie. Reguluje to art. 60 kodeksu cywilnego [Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93]. Zgodnie z nim, wola osoby dokonującej czynność prawną może zostać wyrażona przez każde zachowanie się osoby składającej oświadczenie. Oczywiście każde zachowanie, które w sposób dostateczny ujawnia wolę tej osoby. Możliwe jest również złożenie oświadczenia woli w postaci elektronicznej. Oczywiście ustawa zastrzega wyjątki do tego postanowienia.

Kiedy wymagana jest forma szczególna?

Jednym z przepisów przewidujących wyjątki od zasady ogólnej jest art. 99 kodeksu cywilnego. Przewiduje on dwie sytuacje, kiedy udzielenie upoważnienia wymaga zachowania przez mocodawcę formy szczególnej.

Pierwszy wyjątek dotyczy czynności prawnej, dla której ważności wymagana jest forma szczególna. Wtedy pełnomocnictwo musi być złożone w takiej samej formie, jaka jest niezbędna do dokonania danej czynności prawnej.

Drugi wyjątek dotyczy pełnomocnictwa ogólnego. Zgodnie z art. 99 kodeksu cywilnego, pełnomocnictwo ogólne musi być udzielone pod rygorem nieważności na piśmie.

Rodzaje pełnomocnictwa

Udzielenie pełnomocnictwa zawsze wymaga określenia przez mocodawcę zakresu umocowania. Oczywiście zakres umocowania zależy przede wszystkim od woli mocodawcy.  Jednakże przepis art. 98 wprowadza co do tego pewne ograniczenia, wskazując następujące rodzaje pełnomocnictw i odpowiadające im zakresy umocowania:

• pełnomocnictwo ogólne do czynności zwykłego zarządu (nazywane ogólnym);
• pełnomocnictwo do czynności prawnych określonego rodzaju (nazywane rodzajowym);
• pełnomocnictwo do poszczególnej czynności prawnej (nazywane szczególnym).

Pełnomocnictwo ogólne

Upoważnienie ogólne jest pełnomocnictwem o najszerszym zakresie umocowania. Obejmuje ono umocowanie do dokonywania czynności zwykłego zarządu. Oznacza to, że pełnomocnictwo takie przyznaje kompetencję do dokonywania wszelkich czynności, jakie mieszczą się w zakresie zwykłego zarządu. Pojęcie czynności zwykłego zarządu pojawia się wielokrotnie w przepisach prawnych i jest rozumiane bardzo szeroko.

Pełnomocnictwo ogólne obejmuje swoim zakresem czynności takie jak:

• występowanie w imieniu mocodawcy przed organami administracji publicznej, władzami państwowymi, urzędami, sądami, a także przed wszelkimi podmiotami gospodarczymi i osobami fizycznymi;
• składanie oświadczeń oraz wniosków procesowych w kontaktach z wymienionymi wyżej podmiotami;
• dokonywanie wszelkich typowych czynności prawnych z wyżej wymienionymi podmiotami;
• dokonywanie wszelkich czynności takich jak odbieranie zawiadomień czy wezwań, które czynnościami prawnymi nie są.

Pełnomocnictwo rodzajowe

Pełnomocnictwo rodzajowe obejmuje swoim zakresem umocowanie pełnomocnika do dokonywania czynności określonego rodzaj w imieniu mocodawcy. Ten rodzaj pełnomocnictwa znacznie różni się od pełnomocnictwa ogólnego. Tam treść co do zasady nie określała „z góry” czynności prawnych, które mają być dokonane. Tutaj wręcz przeciwnie. Pełnomocnictwo rodzajowe od razu definiuje rodzaj i zakres czynności, które mają zostać dokonane w imieniu mocodawcy.

Oczywiście czynności, które są objęte zakresem upoważnienia rodzajowego mogą mieścić się w pojęciu zwykłego zarządu. Ale dodatkowo zakresem takiego pełnomocnictwa można objąć również czynności przekraczające zwykły zarząd.

Co więcej, pełnomocnictwo rodzajowe może występować również jako upoważnienie alternatywne. Wtedy na podstawie takiego pełnomocnictwa, mocodawca pozostawia pełnomocnikowi wybór określonej czynności prawnej, spośród czynności wymienionych w pełnomocnictwie.

Pełnomocnictwo szczególne

Ostatni rodzaj pełnomocnictwa to upoważnienie szczególne. Jest ono nadawane do dokonania w imieniu mocodawcy konkretnej, poszczególnej czynności prawnej. Takie pełnomocnictwo powinno  wskazywać w sposób wyraźny i jednoznaczny czynność, do której wykonania został powołany pełnomocnik. Zwykle jest to jedna czynność,  jak np. sprzedaż nieruchomości.

Wykładnia woli mocodawcy

Na koniec jednak uwaga co do sposobu wykładni woli mocodawcy.

W braku wyraźnych wskazówek mocodawcy jego rzeczywistą wolę należy ustalać przy wykorzystaniu reguł wykładni oświadczeń woli, które są zawarte w art. 56 i 65 kodeksu cywilnego.

Już dziś zarejestruj się i odzyskaj pieniądze od Twojego kontrahenta!
Zacznij już dziś »