Co oznacza rygor natychmiastowej wykonalności?

Co do zasady wyrok musi się uprawomocnić zanim będzie wykonalny. Wyjątkiem od tej zasady jest rygor natychmiastowej wykonalności, o którym dzisiaj kilka słów. Natychmiastowa wykonalność wyroku oznacza nic innego jak to, że wyrok, któremu nadano taki rygor może być podstawą do egzekucji jeszcze przed jego uprawomocnieniem.
Oczywiście nie zawsze można uzyskać wyrok z taką klauzulą, która umożliwia natychmiastowe ściąganie zaległych należności, o czym szerzej poniżej.

Rygor natychmiastowej wykonalności - jaki ma cel?

Celem instytucji prawnej, jaką jest rygor natychmiastowej wykonalności jest przyspieszenie całej procedury dochodzenia zaległych roszczeń od nierzetelnych kontrahentów. Dzięki rygorowi natychmiastowej wykonalności, powód może od razu wystąpić o nadanie wyrokowi klauzuli wykonalności (jeszcze przed uprawomocnieniem się wyroku). Potem można już spokojnie pójść do komornika i wszcząć ostatni etap procesu windykacyjnego, czyli egzekucję komorniczą.

Ale zacznijmy od początku. Jedną z podstawowych zasad polskiego porządku prawnego w ramach postępowania cywilnego jest zasada dwuinstancyjności tego postępowania. W myśl tej zasady każda strona ma prawo zażądać kontroli orzeczenia sądu I instancji. Dopóki nie wypowie się sąd II instancji lub nie upłynie termin na złożenie środka zaskarżenia, orzeczenie wydane przez sąd I instancji nie jest prawomocne. Co do zasady orzeczenie takie jest również niewykonalne, czyli nie można dochodzić jego przymusowego spełnienia.

Wyjątkiem od tej zasady jest właśnie możliwość nadania wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności. Dzięki niemu wyrok sądu I instancji będzie od razu egzekwowalny. To duże ułatwienie, prawda? Nie trzeba czekać na opinię sądu II instancji, ani nawet na upływ terminu do złożenia środków zaskarżenia.

Co daje rygor natychmiastowej wykonalności?

Odpowiedzmy na to pytanie na poniższym przykładzie.

Przykład:
Dwie osoby doczekały się wyroku sądu I instancji tego samego dnia. Jedna z nich dochodziła zapłaty alimentów, którym rygor natychmiastowej wykonalności nadaje się z urzędu. Dzięki temu ta osoba mogła od razu rozpocząć egzekucję komorniczą. Natomiast druga musiała czekać na upływ terminu do wniesienia odwołania do sądu drugiej instancji. Po trzech tygodniach okazało się, że odwołanie wpłynęło. Oznacza to, że postępowanie będzie się toczyć w drugiej instancji i dopiero po jego zakończeniu, będzie można dochodzić zasądzonego roszczenia, o ile sąd II instancji podtrzyma wyrok sądu I instancji.

Tak więc, w praktyce rygor natychmiastowej wykonalności ma bardzo istotne znaczenie. Pozwala on na egzekucję nieprawomocnych orzeczeń i znacznie przyspiesza proces zaspokojenia roszczenia.

Czy zawsze jest możliwy rygor natychmiastowej wykonalności

Rygor natychmiastowej wykonalności znacząco przyspiesza całe postępowanie windykacyjne. Jednak nadzwyczajne tempo dochodzenia roszczeń musi wiązać się z tym, że klauzula natychmiastowej wykonalności nie może być nadawana w każdej sytuacji. Jest to po prostu przywilej. Ponadto rygor natychmiastowej wykonalności może być nadany wyłącznie wyrokom, które ze względu na treść nadają się do wykonania w drodze egzekucji komorniczej. Do takich wyroków czy postanowień jak najbardziej zaliczają się te wszystkie, które za przedmiot mają dług. Do takich wyroków natomiast nie będą zaliczać się na przykład te, które tylko stwierdzają istnienie danej czynności prawnej.

Jak wygląd formuła rygoru natychmiastowej wykonalności?

Informacja o nadaniu tego rygoru zazwyczaj przybiera formę następującej formuły: „[...] nadaje wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności“, szczególnie w takim przypadku, gdy sąd uwzględnia dane powództwo w całości. Gdy powództwo natomiast jest częściowo oddalone, wówczas zazwyczaj sąd dzieli wyrok na dwa punkty: I punkt dotyczy sytuacji, w której sąd zasądza określoną kwotę na rzecz osoby, która wniosła pozew, a punkt II odnosi się do oddalenia powództwa w pozostałej części. Wtedy taka formuła rygoru natychmiastowej wykonalaności może wyglądać następująco: „[...] nadaje wyrokowi w zakresie punktu I rygor natychmiastowej wykonalności“.

Kiedy wyrok może mieć nadany rygor natychmiastowej wykonalności?

Przywilej, jakim jest klauzula natychmiastowej wykonalności czasem jest nadawany z urzędu, a czasem na wniosek. Tak więc w określonych prawnie sytuacjach sąd będzie obowiązany do nadania wyrokowi klauzuli natychmiastowej wykonalności. W innych będzie mógł tego dokonać sam lub też na wniosek strony zainteresowanej.

Nadanie z urzędu klauzuli rygoru natychmiastowej wykonalności

Zgodnie z art. 333 [Dz.U. 1964 Nr 43 poz. 296] kodeksu postępowania cywilnego, sąd nadaje klauzulę natychmiastowej wykonalności z urzędu, gdy:

• zasądza alimenty - co do rat płatnych po dniu wniesienia powództwa, a co do rat płatnych przed wniesieniem powództwa za okres nie dłuższy niż za trzy miesiące
• zasądza roszczenie uznane przez pozwanego
• wyrok uwzględniający powództwo jest zaoczny
• sąd zasądza należność pracownika w sprawach z zakresu prawa pracy, w części nieprzekraczającej pełnego jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownika

Decyzja sądu w sprawie nadania rygoru natychmiastowej wykonalności

W powyższych sprawach, sąd ma obowiązek nadać klauzulę natychmiastowej wykonalności. Teraz omówimy sytuacje, kiedy decyzja o nadaniu wyroki rygoru natychmiastowej wykonalności leży w rękach sądu. Nadanie klauzuli zależy od woli sądu, a wniosek strony nie jest konieczny w przypadku zasądzenia należności:

• z wekslu, czeku, warrantu, rewersu, dokumentu urzędowego lub dokumentu prywatnego, którego prawdziwość nie została zaprzeczona, oraz
• jeżeli uwzględnia powództwo o naruszenie posiadania.

Wniosek strony o nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności

W dwóch wyżej omówionych typach spraw, wyrok dostanie rygor natychmiastowej wykonalności bez ingerencji stron. Teraz wszystkie pozostałe przypadki, czyli rygor na wniosek stron.

Każdy wyrok może zostać pod pewnymi warunkami objęty rygorem natychmiastowej wykonalności. Może to jednak nastąpić tylko wtedy, gdyby opóźnienie w dochodzeniu należności uniemożliwiało lub znacznie utrudniało wykonanie wyroku albo narażało powoda na szkodę.

Od kiedy i do kiedy obowiązuje rygor natychmiastowej wykonalności?

Pewnie zastanawiasz się teraz, od kiedy obowiązuje rygor natychmiastowej wykonalności, czyli od którego momentu możesz wobec dłużnika powoływać się na wyrok sądu w sprawie waszego długu. Już śpieszymy z wyjaśnieniem: rygor natychmiastowej wykonalności obowiązuje od chwili ogłoszenia wyroku lub postanowienia, którym go nadano, a jeżeli oficjalnego jego ogłoszenia nie było, to od chwili podpisania przez sędziego sentencji tego wyroku lub postanowienia.

Kiedy możesz zostać pozbawiony rygoru natychmiastowej wykonalności Twojego wyroku? Wygasa on z chwilą ogłoszenia lub podpisania wyroku zmieniającego lub uchylającego wyrok lub postanowienie o natychmiastowej wykonalności wyroku.

Już dziś zarejestruj się i odzyskaj pieniądze od Twojego kontrahenta!
Zacznij już dziś »