Restrukturyzacja zobowiązań dłużnika

Restrukturyzacja zobowiązań jest szansą dla dłużnika na wyjście z problemów finansowych oraz dostosowanie firmy do warunków rynkowych. Proces restrukturyzacyjny można przeprowadzić na różne sposoby. Sprawdź, kto może przeprowadzić postępowanie restrukturyzacyjne i jak może wpłynąć restrukturyzacja zobowiązań dłużnika na sytuację Twojej firmy.

Co to jest restrukturyzacja zobowiązań dłużnika?

1. Rozłożenie spłaty na raty
2. Odroczenie terminu wykonania
3. Otrzymanie kolejnego kredytu na spłatę kolejnych zobowiązań
4. Przewalutowanie długu oraz zmianę sposobu zabezpieczenia
5. W niektórych przypadkach nawet redukcję części zobowiązania
6. Konwersja wierzytelności na akcje albo udziały
7. Zmiana, zamiana lub uchylenie prawa zabezpieczającego wierzytelność

Wybór odpowiedniego sposobu restrukturyzacji zobowiązań dłużnika ma bardzo istotne znaczenie dla określenia faktycznych możliwości wykonania układu przez dłużnika.

Aby postępowanie restrukturyzacyjne mogło zostać skutecznie przeprowadzone, dłużnik musi mieć zdolność do bieżącego zaspokajania kosztów postępowania oraz do regulowania zobowiązań, które powstały już po otwarciu postępowania. Niezbędne będzie również złożenie korzystnych propozycji restrukturyzacji dla wierzycieli. W interesie dłużnika jest przygotowanie takich propozycji, które zaspokoją oczekiwania wierzycieli i spotkają się z nich aprobatą. Dotyczy to w szczególności tej części wierzycieli, których głosy są niezbędne do podjęcia ważnej uchwały, zatwierdzającej układ.

Prawo restrukturyzacyjne nie ogranicza metod przeprowadzenia restrukturyzacji zobowiązań dłużnika, ważne jest to, aby były realne oraz zgodne z prawem.

W jakich obszarach może zostać przeprowadzone postępowanie restrukturyzacyjne?

Restrukturyzacja sprowadza się do przekształcenia struktur przedsiębiorstwa w różnych jego obszarach.Wśród typów procesu wyróżnia się restrukturyzację:

• Finansową - celem jej przeprowadzenia jest polepszenie sytuacji finansowej firmy np. poprzez redukcję kosztów.
• Majątkową - polega na sprzedaży majątku dłużnika na rzecz zaspokojenia wierzycieli
• Dostosowawczą, która ma na celu poprawić pozycję firmy na rynku.

Którzy dłużnicy mogą skorzystać z restrukturyzacji zobowiązań?

Restrukturyzacja zobowiązań dłużnika jest rozwiązaniem przeznaczonym dla przedsiębiorstw, które są niewypłacalne lub zagrożone utratą wypłacalności. Do warunków niewypłacalności zalicza się:

1. Brak zdolności do uregulowania zobowiązań
2. Opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące
3. Suma długów musi być wyższa niż wysokość majątku spółki przez okres nie dłuższy niż 24 miesiące.

Kto może przeprowadzić postępowanie restrukturyzacyjne?

Kwestię tę wprost reguluje ustawa Prawo Restrukturyzacyjne. Zgodnie z art. 4 ust. 1 Prawa Restrukturyzacyjnego, postępowanie restrukturyzacyjne mogą przeprowadzić:

• Przedsiębiorcy - w przepisów rozumieniu kodeksu cywilnego [Dz.U. 1964 nr 16 poz.93]
• Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i proste spółki akcyjne
• Wspólnicy osobowych spółek handlowych, ponoszący odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem
• Wspólnicy spółki partnerskiej

Kiedy restrukturyzacja niezostanie przeprowadzona?

Sąd może odmówić rozpoczęcia postępowania restrukturyzacyjnego, jeśli wierzyciele zostaliby pokrzywdzeni. Oznacza to, że nie mogą być zaspokojeni w mniejszym stopniu niż w postępowaniu upadłościowym wskutek likwidacji majątku. Postępowanie restrukturyzacyjne nie zostanie przeprowadzone, jeśli zaistniałaby przesłanka do tego, że dłużnik nie wykorzysta dobrodziejstw prawa restrukturyzacyjnego do poprawy sytuacji finansowej przedsiębiorstwa np.: poprzez umorzenie części zobowiązań, mimo że przedsiębiorstwo nie jest w stanie niewypłacalności. Sąd odmówi przeprowadzenia postępowania restrukturyzacyjnego także wtedy, gdy zostanie uprawdopodobnione, że dłużniknie jest w stanie zaspokoić bieżących kosztów postępowania i zobowiązań, które powstają po otwarciu postępowania.

Restrukturyzacja zobowiązań dłużnika - rodzaje postępowań

Restrukturyzację przeprowadza się w następujących postępowaniach restrukturyzacyjnych:

1. Postępowanie o zatwierdzenie układu. Do zawarcia układu dochodzi na zgromadzeniu wierzycieli, które zwołuje sąd. Dochodzi wówczas do zabezpieczenia majątku dłużnika poprzez zawieszenie egzekucji wierzytelności objętej układem, o ile egzekucja utrudniłaby lub uniemożliwiła jego zawarcie.Ingerencja sądu jest dość niska. Może być przeprowadzone jeśli suma wierzycieli spornych nie przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniającychdo głosowania nad układem.
2. Przyspieszone postępowanie układowe. W tym przypadku dłużnik może przystąpić do układu po sporządzeniu spisu wierzytelności w uproszczonym trybie. Tego typu postępowanie można przeprowadzić, jeśli suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem nie przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem. Po otwarciu tego rodzaju postępowania, postępowanie egzekucyjne zawiesza się z mocy prawa.
3. Postępowanie układowe. Tego rodzaju postępowanie będzie odpowiednie w przypadku przedsiębiorców, których łączna suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem przekracza 15% sumy wierzytelności sporych uprawniających do głosowania nad układem. Tacy przedsiębiorcy nie uzyskają zgody na przeprowadzenie postępowania o zatwierdzenie układu oraz przyspieszonego postępowania układowego, ponieważ nie spełniają wymogów.
4. Postępowanie sanacyjne. Przeprowadzenie tego rodzaju postępowania ma na celu wywołanie dwóch skutków. Pierwszym z nich jest uniknięcie upadłości dłużnika w drodze zawarcia układu z wierzycielami. Drugim - „uzdrowienie” sytuacji gospodarczej dłużnika przy pomocy tzw. działań sanacyjnych na podstawie planu restrukturyzacyjnego. W postępowaniu sanacyjnym istnieje możliwość nie tylko restrukturyzacji zobowiązań. Można również skorzystać z innych możliwości, takich jak chociażby restrukturyzacja majątku, umów i zatrudnienia w firmie.
5. Postępowanie o zatwierdzenie układu

Działania sanacyjne to takie, które zmierzają do „uzdrowienia” firmy i mają pomóc jej w odzyskaniu zdolności do spłaty zobowiązań. Ich celem jest przywrócenie firmie utraconej wydajności i sprawności przy jednoczesnej ochronie przed egzekucją.

Jak wybrać rodzaj postępowania dla restrukturyzowanego?

Wybór odpowiedniego rodzaju postępowania dla danej firmy może być trudnym zadaniem. Przede wszystkim, w tym celu, należy określić poziom spornych wierzytelności oraz uwzględnić zakres działań restrukturyzacyjnych. Niezbędna będzie szczegółowa analiza zobowiązań danego przedsiębiorstwa. Należy wziąć również pod uwagę potrzeby firmy i jej ogólną sytuację ekonomiczno- finansową. Ograniczenie w zakresie wyboru rodzaju postępowania stanowi ilość wierzytelności, które są sporne.

Sporne wierzytelności to takie, w stosunku do których toczy się postępowanie sądowe, jak również takie, co do których istnienia występują spory.

Jeżeli liczba spornych wierzytelności przekracza 15% wszystkich długów, pozostaje jedynie wybór pomiędzy postępowaniem układowym albo sanacyjnym.

Wybór jednego z rodzajów postępowań restrukturyzacyjnych ma również wpływ na postępowanie zabezpieczające. W trakcie postępowania zabezpieczającego sąd może zabezpieczyć majątek dłużnika oraz powołać tymczasowego nadzorcę sądowego. Może też zawiesić postępowania egzekucyjne, które są już prowadzone, a także uchylić zajęcie rachunku bankowego dłużnika. Dodatkowo w postępowaniu sanacyjnym sąd może ustanowić tymczasowego zarządcę, który zajmie się zabezpieczeniem majątku. Od wybranego rodzaju postępowania zależy również rola tzw. doradcy restrukturyzacyjnego.

Jak przebiega postępowanie restrukturyzacyjne?

Po wyborze właściwego trybu postępowania restrukturyzacyjnego dłużnik powinien złożyć wniosek o jego rozpoczęcie. Wniosek podlega opłacie 1000 złotych, natomiast jeśli dłużnik składa uproszczony wniosek o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego, wtedy taki wniosek podlega opłacie 200 zł. Następnie sąd bada wniosek pod kątem postanowień zatwierdzających. Po wydaniu postanowienia rozpoczyna się otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego. Sąd wyznacza nadzorcę albo zarządcę. Wspólnicy wraz z nim sporządzają spis wierzytelności oraz plan restrukturyzacyjny. Wierzyciele na zgromadzeniu będą głosować nad treścią układu. Jeśli zostanie przyjęty, wtedy sąd go zatwierdzi, a dłużnik jest zobowiązany do jego wdrożenia. Jeżeli nie wykona go, sąd zmieni postanowienie o jego zatwierdzeniu.

Czas i zakres ochrony przedsiębiorcy podczas restrukturyzacji w zależności od wybranego rodzaju postępowania

Zakres ochrony przedsiębiorców jest zasadniczo zbliżony, niezależnie od rodzaju wybranego postępowania. Inny jest jednak moment obowiązywania ochrony.

W przypadku wyboru postępowania o zatwierdzenie układu momentem rozpoczęcia obowiązywania ochrony będzie dzień wydania przez sąd postanowienia o zatwierdzeniu układu. W tym dniu, o ile będzie to niezbędne dla prowadzenia przedsiębiorstwa, zawieszeniu ulegną postępowania egzekucyjne, które dotyczą zadłużenia objętego układem. Dłużnik może też zawnioskować o uchylenie zajęć dokonanych przed dniem wydania postanowienia.

Po wydaniu przez sąd postanowienia o zatwierdzenie układu, wierzyciele, których wierzytelności są zabezpieczone hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską, mogą prowadzić egzekucję tylko z przedmiotu zabezpieczenia.

W tym przypadku możliwe jest również złożenie wniosku o zawieszenie postępowania egzekucyjnego w stosunku do długów nieobjętych układem. Jeśli egzekucja została skierowania do przedmiotu zabezpieczenia, które jest niezbędne do prowadzenia przedsiębiorstwa, możliwe jest złożenie wniosku o zawieszenie postępowania egzekucyjnego w stosunku do długów nieobjętych układem

Ponadto, od momentu wydania przez sąd postanowienia o zatwierdzenie układu, nie ma już możliwości wszczęcia postępowania o zabezpieczeniu roszczenia lub zarządzeniu zabezpieczenia roszczenia, które wynika z tych długów, które zostały już objęte z mocy prawa układem.

W przypadku pozostałych rodzajów postępowań restrukturyzacyjnych - przyspieszonego układowego, układowego i sanacyjnego - moment obowiązywania ochrony rozpoczyna się wraz z otwarciem postępowania i postanowieniem sądu.

Kiedy sąd umarza postępowanie restrukturyzacyjne?

Sąd umarza postępowanie restrukturyzacyjne w wielu przypadkach. Punkt 1 Prawa Restrukturyzacyjnego stanowi, że sąd robi to, gdy:

• Prowadzenie postępowania zmierzałoby do pokrzywdzenia wierzycieli;
• Dłużnik wniósł o umorzenie postępowania i zezwoliła na to rada wierzycieli;
• Układ nie został przyjęty;
• Uprawomocniło się postanowienie o ogłoszeniu upadłości dłużnika.

Ponadto, sąd może umorzyć postępowanie restrukturyzacyjne, jeżeli z okoliczności sprawy, w szczególności z zachowania dłużnika, wynika, że układ nie zostanie wykonany. Fakultatywnie, sąd może również umorzyć postępowanie restrukturyzacyjne, jeżeli dłużnik nie wykonuje poleceń sędziego-komisarza i zezwoliła na to rada wierzycieli.

W przypadku przyspieszonego postępowania układowego sąd umarza postępowanie w przypadku stwierdzenia, że suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem, z uwzględnieniem art. 165 ust. 3 i 4 Prawa Restrukturyzacyjnego.

W przypadku postępowania układowego albo postępowania sanacyjnego sąd umarza je, gdy dłużnik utracił zdolność do bieżącego zaspokajania kosztów postępowania i zobowiązań powstałych po jego otwarciu oraz zobowiązań, które nie mogą zostać objęte układem.

Zgodnie z domniemaniem zawartym w Prawie Restrukturyzacyjnym, przyjmuje się, że dłużnik utracił zdolność do zaspokajania zobowiązań, jeżeli opóźnienie w ich wykonywaniu przekracza trzydzieści dni.

Sąd umarza również postępowanie sanacyjne, jeżeli nie istnieją realne możliwości przywrócenia dłużnikowi zdolności do wykonywania zobowiązań.

Czy restrukturyzacja zobowiązań dłużnika może być korzystna dla wierzycieli?

Restrukturyzacja zobowiązań dłużnika zasadniczo ma zmierzać do tego, aby jej przeprowadzenie było korzystne dla obydwu stron. Wierzyciele często nie widzą w niej jednak sensu i z góry zakładają, że pójście dłużnikowi na ustępstwa nie skończy się dobrze dla ich interesów.

Warto pamiętać, że odpowiednio przygotowane i przemyślane propozycje układowe mogą znacznie przybliżyć zarówno dłużnika, jak i wierzyciela do osiągnięcia celu.

Dla wierzyciela może być korzystne np. wyrażenie zgody na umorzenie części wierzytelności, przy jednoczesnym uzyskaniu gwarancji, że dłużnik terminowo zapłaci resztę. Stwarza to dla wierzyciela szansę odzyskania, chociaż części pieniędzy. Uniemożliwienie dłużnikowi przeprowadzenia restrukturyzacji może doprowadzić do ogłoszenia upadłości i braku zaspokojenia wierzycieli.

Wierzyciele powinni mieć świadomość, że uniemożliwienie dłużnikowi restrukturyzacji może doprowadzić w konsekwencji do ogłoszenia jego upadłości.

Przykład:
Pan Maciej, były właściciel firmy transportowej był dłużnikiem kilku innych firm transportowych. Wskutek problemów finansowych w swojej firmie, zmuszony był do złożenia wniosku o wszczęcie postępowania restrukturyzacyjnego. Złożył w nim kilka propozycji układowych swoim wierzycielom. Wierzyciele nie przystali na nie, nie podjęli również negocjacji z Panem Maciejem, zakładając, że postępowanie restrukturyzacyjne będzie dla nich niekorzystne. W konsekwencji Pan Maciej musiał ogłosić upadłość swojej firmy. Ostatecznie, wierzyciele uzyskali zaspokojenie swoich wierzytelności w stopniu znacznie mniejszym, niż gdyby zgodzili się na restrukturyzację zobowiązań.

Restrukturyzacja zobowiązań dłużnika - 5 rzeczy, o których warto pamiętać

Choć zagadnienia związane z prawem restrukturyzacyjnym są niezwykle skomplikowane, istnieje kilka rzeczy, o których każdy przedsiębiorca powinien pamiętać.

1. Propozycje układowe stanowią wstęp do rozmów z wierzycielami na temat sposobów przeprowadzenia oddłużenia.
2. W postępowaniu restrukturyzacyjnym sąd może zabezpieczyć majątek dłużnika.
3. Sąd może zawiesić postępowania egzekucyjne w stosunku do wierzytelności objętych układem - na wniosek.
4. W postępowaniu o zatwierdzenie układu momentem obowiązywania ochrony jest dzień wydania przez sąd postanowienia o zatwierdzeniu układu.
5. W postępowaniach: układowym przyspieszonym, układowym i sanacyjnym momentem obowiązywania ochrony jest otwarcie postępowania.

Problemy z dłużnikami? Wypróbuj Vindicat.pl

Vindicat.pl to system do monitoringu wierzytelności oraz samodzielnej windykacji online. Przydaje się wszystkim przedsiębiorcom, którzy zmagają się z nierzetelnymi kontrahentami.

System Vindicat.pl to rozwiązanie kompleksowe. Umożliwia regularne monitorowanie należności oraz odpowiednio szybkie podjęcie działań windykacyjnych.

Aplikacja Vindicat.pl na bieżąco o czynnościach, które należy podjąć i wyjaśnia, w jaki sposób to zrobić. Umożliwia również zaproszenie dłużnika do negocjacji online oraz wystawienie wierzytelności na giełdzie długów.

Przedsiębiorcy zarejestrowani w systemie Vindicat.pl otrzymują dostęp do dokumentów i pism niezbędnych w trakcie windykacji. Wszystkie pisma są spersonalizowane i gotowe do użycia. Z systemu można wygenerować m.in. wezwania do zapłaty, pozwy i e-pozwy.

System Vindicat.pl to nieoceniona pomoc przy prowadzeniu działań windykacyjnych w małych i średnich firmach. Regularne prowadzenie monitoringu wierzytelności oraz windykacji może zapobiec sytuacjom, w których jedynym rozwiązaniem będzie zgoda na restrukturyzację zobowiązań dłużnika. Windykację zawsze należy rozpoczynaćodpowiednio wcześnie - najlepiej w wygodny sposób i z dowolnego miejsca, przy pomocy systemu Vindicat.pl.

Restrukturyzacja zobowiązań dłużnika może być korzystna również dla wierzycieli

Sytuacje, w których dłużnik nie płaci zawsze są stresujące i niekorzystne dla wierzycieli. Jeśli jednak sprawy zachodzą tak daleko, że nad dłużnikiem wisi widmo upadłości, warto rozważyć postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia układu. Możliwości dokonania restrukturyzacji zobowiązań dłużnika jest wiele i przy odrobinie dobrych chęci z obydwu stron, możliwe, że uda się wypracować satysfakcjonujący kompromis. W razie wątpliwości pomocą służy Kancelaria Vindicat.

Pytania i odpowiedzi: