Kiedy sąd może wydać wyrok zaoczny?

Wyrok zaoczny to rodzaj wyroku sądowego, który jest wydawany pod nieobecność pozwanego lub oskarżonego. W artykule opisujemy przesłanki wydania wyroku zaocznego, podstawy wydania wyroku zaocznego przez sąd, a także prawo do sprzeciwu w przypadku wydania przez sąd wyroku zaocznego. 

Wyrok zaoczny - przesłanki wydania

Instytucja wyroku zaocznego została wprowadzona do prawa po to, aby brak uczestnictwa lub bierność pozwanego nie utrudniała i nie odwlekała rozpoznania danej sprawy. Oczywiście pozwany na rozprawie nie musi się pojawić, jeżeli wysłał na nią swojego pełnomocnika. Wyrok zaoczny może więc zapaść w sytuacji, gdy na rozprawie nie pojawia się ani pozwany ani jego pełnomocnik.

Wyrok zaoczny może zostać wydany tylko w określonych sytuacjach.

Należą do nich następujące:

• pozwany nie stawia się na rozprawę lub mimo stawienia się nie bierze w niej udziału oraz nie stawia się jego pełnomocnik umocowany do występowania w jego imieniu;
• pozwany nie składa w sprawie żadnych wyjaśnień;
• pozwany nie składa wniosku o przeprowadzenie rozprawy podczas jego nieobecności;
• pozwany nie bierze udziału w postępowaniu, co przejawia się brakiem wniesienia odpowiedzi na pozew.

W przypadkach opisanych powyżej twierdzenia powoda o okolicznościach faktycznych, które przytoczył w pozwie lub w pismach procesowych, które zostały doręczone pozwanemu prawidłowo przed rozprawą przyjmuje się za prawdziwe, chyba że budzą one wątpliwości sądu lub zostały przytoczone w celu obejścia prawa. Jest to zasada, jednak w praktyce z reguły sąd nie przeprowadza postępowania dowodowego przed wydaniem wyroku zaocznego.

Przykład:
Pani Anna pozwała Pana Michała do sądu o zwrot należnych jej 20 000 zł z tytułu dostawy towarów do sklepu Pana Michała. Mimo tego, że Pan Michał odebrał wezwanie do stawienia się na rozprawę, to się na niej nie pojawił. Nikt też go nie reprezentował. Pan Michał również nie złożył wniosku o normalne rozpatrzenie przez sąd swojej sprawy mimo jego nieobecności. W związku z tym sąd wydał wyrok zaoczny na podstawie dowodów przedstawionych przez Panią Annę.

Co ważne, każdy wyrok zaoczny jest z urzędu zaopatrzony w rygor natychmiastowej wykonalności.

Więcej na temat rygoru natychmiastowej wykonalności przeczytasz tutaj:
https://vindicat.pl/baza-wiedzy/co-oznacza-rygor-natychmiastowej-wykonalnosci/

Wyrok zaoczny - kiedy sąd go nie wyda?

Wyroku zaocznego sąd nie może wydać w:

• postępowaniu apelacyjnym;
• postępowaniu kasacyjnym;
• postępowaniu nakazowym;
• postępowaniu upominawczym;
• postępowaniu o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.

Sąd nie może również wydać wyroku zaocznego w sytuacji, gdy pozwany zażądał przeprowadzenia rozprawy podczas swojej nieobecności albo składał już wyjaśnienia odnośnie danej sprawy ustnie lub na piśmie.

Wyrok zaoczny - podstawowe zasady

Poniżej zebraliśmy listę zasad dotyczących wyroków zaocznych.

1. Jeśli dowód doręczenia nie wróci do sądu do dnia, na który wyznaczona jest rozprawa, sąd może wydać wyrok zaoczny w ciągu następnych dwóch tygodni na posiedzeniu niejawnym, jeśli w tym czasie otrzyma dowód doręczenia.
2. Jeśli pozwany zawnioskował o przeprowadzenie rozprawy pod jego nieobecność lub gdy złożył wyjaśnienia ustne lub na piśmie, wydany w jego nieobecności wyrok nie będzie wyrokiem zaocznym.
3. Sąd uzasadnia wydany przez siebie wyrok zaoczny, jeśli powództwo zostanie oddalone w całości lub w części, a powód zażąda uzasadnienia składając stosowny wniosek w ciągu tygodnia od dnia doręczenia mu wyroku, lub gdy powód wniosku takiego nie złoży, ale wniesie apelację w terminie przewidzianym w przepisach.
4. Wyrok zaoczny sąd z urzędu doręcza stronom razem z pouczeniem o przysługujących stronom środkach zaskarżenia.

Prawo do sprzeciwu przy wyroku zaocznym

Jednym ze środków zaskarżenia jest sprzeciw od wyroku zaocznego. Pozwany, przeciwko któremu zapadł wyrok zaoczny, ma prawo wnieść sprzeciw w ciągu dwóch tygodni od dnia doręczenia mu wyroku zaocznego.

Sąd nie uwzględni sprzeciwu, jeżeli zostanie on złożony po terminie lub mimo wezwania do uzupełnienia braków pozwany tego nie zrobił. Kolejną możliwością odrzucenia sprzeciwu jest sytuacja, w której sprzeciw nie został opłacony.

Jeżeli pozwany złoży sprzeciw, to sędzia wyznacza termin rozprawy oraz sprzeciw zostaje doręczony powodowi.

Prawo do wniesienia apelacji przy wyroku zaocznym

Drugi środek zaskarżenia, który przysługuje stronom to prawo do wniesienia apelacji. Przed złożeniem apelacji, strony muszą wnieść o uzasadnienie wyroku, na co mają termin jednego tygodnia od dnia wydania wyroku.

Wyrok zaoczny - ponowne rozstrzygnięcie

Na podstawie ponownego rozstrzygnięcia sprawy sąd może wydać wyrok, w którym:

• utrzymuje cały lub część wyroku zaocznego w mocy
• uchyla wyrok zaoczny
• odrzuca pozew
• umarza całe postępowanie

Zastrzeżony wyrok zaoczny

Zastrzeżony wyrok zaoczny może zapaść wówczas, gdy w dniu rozprawy pozwany nie pojawił się na posiedzeniu, ale sąd nie otrzymał do tego momentu dowodu doręczenia pozwanemu wezwania do stawienia się na rozprawę. Jeżeli sąd nie dysponuje takim dowodem, to nie może wydać wyroku zaocznego. Możliwa jest jednak sytuacja, w której pozwany otrzymał wezwanie do stawienia się na rozprawie, tylko w związku z opóźnieniami w działalności poczty dowód jego doręczenia jeszcze nie dotarł do sądu. W związku z tym sąd daje czas 14 dni na dotarcie do niego tego dowodu. Jeżeli w tym czasie dowód zostanie dostarczony, wtedy sędzia może na posiedzeniu niejawnym wydać zastrzeżony wyrok zaoczny.

Przykład:
Pan Edward pozwał Pana Ireneusza do sądu o zapłatę dłużnych mu 10 000 zł. Sąd wysłał do Pana Ireneusza wezwanie do stawienia się na rozprawę. Pan Ireneusz jednak nie pojawił się na rozprawie, ani nie wysłał na nią żadnego swojego pełnomocnika. Do sądu nie wpłynął jednak dowód doręczenia Panu Ireneuszowi wezwania do stawienia się na tej rozprawie. W związku z tym sąd nie mógł wydać wyroku zaocznego - nie wiadomo, czy Pan Ireneusz w ogóle dowiedział się o tej rozprawie. Po trzech dniach do sądu dotarło jednak potwierdzenie odbioru przez Pana Ireneusza wezwania na rozprawę. W związku z tym, że wiedział on o dniu i godzinie posiedzenia sądu, a się na nim nie pojawił ani nie wysłał swojego pełnomocnika, sąd może teraz na posiedzeniu niejawnym (bez udziału stron) wydać zastrzeżony wyrok zaoczny.

Już dziś zarejestruj się i odzyskaj pieniądze od Twojego kontrahenta!
Zacznij już dziś »