Co oznacza przedawnienie długu?

Czy wiesz, że każdy dług ma swój „termin ważności“? W świetle prawa istnieje możliwość przedawnienia długu. Każda osoba, która na czas nie upomni się o zwrot swoich pieniędzy, może spotkać się z odmową ich spłaty, właśnie ze względu na przedawnienie. Z tego artykułu dowiesz się, między innymi, co oznacza przedawnienie długu, z jakimi konsekwencjami możesz się liczyć, jeżeli Twoja należność się przedawni oraz jakie są terminy przedawnienia. Uzyskasz też przydatne informacje na temat tego, w jaki sposób można przerwać bieg terminu przedawnienia, tak aby dłużnik nie mógł się uchylić od jego spłaty ze względu na mijający czas.

Przedawnienie długu nie powoduje, że dług nie może być dochodzony prawnie. Należy się jednak liczyć z tym, że skierowanie sprawy do sądu w sprawie przedawnionej wierzytelności może być ryzykowne. Dłużnik, bowiem, może podnieść zarzut przedawnienia, co spowoduje oddalenie powództwa w tej sprawie.

Czym jest przedawnienie długu?

Przedawnienie długu to instytucja Kodeksu cywilnego [Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93], która powoduje, że w miarę upływu czasu i braku podjęcia określonych działań, egzekucja wierzytelności jest utrudniona poprzez możliwość podniesienia przez dłużnika zarzutu przedawniania w postępowaniu cywilnym. Ma to służyć zapewnieniu bezpieczeństwa obrotu, by wierzyciele nie nadużywali swoich praw.

Oczywiście należy pamiętać, że przedawnienie długu nie powoduje, że wierzytelność wygasa i przestaje obowiązywać. Wciąż może być dochodzona za pomocą metod polubownych. Jednak szansę na jego odzyskanie są małe, a możliwości ograniczone.

Mówiąc prościej, jeżeli na czas nie upomnisz się o pieniądze należne Ci od dłużnika, to będzie on mógł w świetle prawa odmówić oddania Ci tych pieniędzy. Dług ten nie znika, jednak może być Ci bardzo trudno wyegzekwować jego oddanie, jeżeli dłużnik będzie świadomy tego, że dług się przedawnił. Jeżeli sprawa związana z długiem trafiłaby do sądu po terminie przedawnienia, ale dłużnik nie byłby tego świadomy i nie powołał się na przedawnienie, wówczas wyrok wydany przez sąd będzie wiążący i będzie musiał oddać Ci pieniądze. Tak jak widzisz, podniesienie zarzutu przedawnienia jest uprawnieniem dłużnika. Jeżeli nie będzie świadomy posiadania tego uprawnienia, to z niego nie skorzysta. Sprawdza się tu bardzo wyraźnie powiedzenie: „nieznajomość prawa szkodzi“.

Przykładowo: Pan Karol ma swoją działalność gospodarczą – świadczy usługi naprawy komputerów. Dnia 10 grudnia 2013 roku Pan Karol spełnił usługę informatyczną dla firmy Pani Anny. Wystawił jej fakturę o wartości 4 000 zł. 10 grudnia 2017 roku Pan Karol zorientował się, że ta faktura jest dalej nieopłacona, mimo wezwań do zapłaty, które wysyłał wcześniej Pani Annie. Stwierdził, że wniesie przeciwko niej pozew do sądu. W sądzie Pani Anna zorientowała się, że minęło już 4 lata, a więc minął już okres przedawnienia dla tego zobowiązania. W związku z tym powołała się na przedawnienie długu. Sąd wydał wyrok, że Pani Anna nie musi zwracać pieniędzy Panu Karolowi.

Przedawnienie długu w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej

Kodeks cywilny w art. 118 stanowi, że podstawowy termin przedawnienia wynosi dziesięć lat. Zaś w przypadku roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń, które są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Są to podstawowe terminy, bo Kodeks cywilny doprecyzowuje, że w przypadku niektórych umów okres ten będzie krótszy (o tych umowach przeczytasz w kolejnym akapicie tego artykułu).

Działalność gospodarcza w myśl tego przepisu to zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Przedawnienie długu - czas jako kluczowy element przy odzyskiwaniu należności

Jeżeli nasz klient opóźnia się z płatnościami, nie warto czekać - wręcz przeciwnie, należy działać od razu. Należy pamiętać, że im szybciej zaczniemy działać, tym wyższe są szanse na odzyskanie zaległych pieniędzy. Zwłaszcza, że niektóre roszczenia przedawniają się szybciej niż po upływie trzech czy dziesięciu lat (o czym wspomnieliśmy wyżej). Jeżeli dopuścisz do sytuacji, w której Twoja wierzytelność się przedawni, będziesz miał bardzo małe szanse na odzyskanie swoich pieniędzy. Dlatego bardzo ważne jest posiadanie wiedzy o tym, w jakim terminie przedawnia się dana wierzytelność.

Poniżej przedstawiamy zestawienie przykładowych okresów przedawnienia, o których warto pamiętać.

Analizując powyższą tabelkę, warto zwrócić uwagę, że w przypadku, gdy wygraliśmy sprawę w sądzie, termin przedawnienia wynosi aż 10 lat. W takim przypadku, nawet gdy pierwotny termin przedawnienia roszczenia wynosił 1 rok, to gdy złożysz pozew przeciwko dłużnikowi i wygrasz sprawę sądową, to po upływie roku ten dłużnik nie będzie mógł wnosić o przedawnienie tego roszczenia, bo termin ten wydłuży się do 10 lat.

Przedawnienie długu - faktura VAT

Na koniec zajmiemy się przedawnieniem długu w kontekście faktury VAT. Otóż faktura VAT nie jest podstawą roszczenia. Jest jedynie dokumentem, który potwierdza sprzedaż lub wykonanie jakiejś usługi. Inaczej - jest ona wystawiana jest na podstawie różnych typów umów. Zatem jeśli ktoś nie opłaci wystawionej faktury VAT, najpierw należy sprawdzić, jaka umowa była podstawą do jej wystawienia, by wyliczyć termin przedawnienia.

Przerwanie biegu terminu przedawnienia

Jeżeli masz jakiś zaległą wierzytelność i zorientujesz się, że niedługo upłynie dla niej okres przedawnienia, to możesz skorzystać z jednego ze sposobów, aby przerwać bieg tego terminu. Przerwanie biegu terminu przedawnienia zobowiązania polega na tym, że termin ten zostaje przerwany przez wystąpienie pewnej czynności czy zdarzenia, i zaczyna biec na nowo po jej zakończeniu. Po każdym przerwaniu bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się na nowo. Oznacza to, że bieg ten w stosunku do konkretnego roszczenia można przerywać wielokrotnie.

Przykład: Pan Jakub prowadzi hurtownię odzieżową. W lutym 2013 roku sprzedał towar o wartości 5 000 zł Panu Przemkowi, który prowadzi sklep z odzieżą. Mimo wezwań do zapłaty Pan Przemek nie spłacił należności. Pan Jakub w styczniu 2015 roku zorientował się, że dług ten w dalszym ciągu nie jest spłacony oraz dowiedział się, że termin przedawnienia dla tego typu zobowiązań wynosi 2 lata, także dług ten przedawniłby się w lutym. W tej sytuacji do upływu terminu przedawnienia zostało tylko kilka tygodni. Na szczęście Pan Jakub dowiedział się też, że bieg terminu przedawnienia można przerwać. Wezwał Pana Przemka do próby ugodowego rozwiązania sporu w drodze mediacji. Mediacje trwały do kwietnia 2015 r. Niestety nie poskutkowały, ale dzięki takiej próbie dług się nie przedawnił, tylko termin jego przedawnienia zaczął biec na nowo od dnia zakończenia mediacji. W marcu 2017 r. dług dalej pozostał niespłacony, dlatego tym razem Pan Jakub postanowił wnieść pozew do sądu. I znów w takim przypadku termin biegu przedawnienia tego zobowiązania został przerwany, dzięki czemu Pan Jakub mógł dalej skutecznie domagać się zwrotu swoich pieniędzy.

Jak przerwać bieg terminu przedawnienia?

Sposoby przerwania biegu terminu przedawnienia można podzielić na dwa rodzaje: te zależne od podjęcia działania przez wierzyciela, oraz sposób zależny od działania dłużnika, którym jest uznanie przez niego długu.

Bieg terminu przedawnienia przerywa każda czynność dokonywana przed sądem i sądem polubownym (na przykład pozew złożony przeciwko dłużnikowi), wezwanie dłużnika do mediacji oraz uznanie roszczenia przez dłużnika.

Do jednych z najtańszych i najprostszych sposobów przerwania biegu terminu przedawnienia przez wierzyciela jest zawezwanie dłużnika do próby ugodowej rozwiązania sporu. Wniosek taki składa się w sądzie. We wniosku nie trzeba przytaczać dokładnych okoliczności danej sprawy, wystarczy tylko wyraźnie przedstawić, o jaki dług chodzi. Sąd doręcza kopię takiego wniosku dłużnikowi oraz wyznacza termin posiedzenia pojednawczego. Nawet jeżeli dłużnik nie pojawi się na takim posiedzeniu lub pojawi się na nim, ale nie dojdziesz z nim do porozumienia, to i tak bieg terminu przedawnienia zostanie przerwany i zacznie biec na nowo od dnia zakończenia postępowania pojednawczego.

Kolejnym skutecznym sposobem przerwania biegu terminu przedawnienia jest uznanie długu przez dłużnika. Może mieć ono formę uznania właściwego oraz uznania niewłaściwego. We właściwym uznaniu długu podpisujesz umowę z dłużnikiem, w której stwierdzacie, że określony dług istnieje. Często trudno jest namówić dłużnika do podpisania takiego oświadczenia, dlatego istnieje jeszcze instytucja prawna - uznanie niewłaściwe długu. W tym przypadku dłużnik przyznaje się wierzycielowi, że dług nadal istnieje, niezależnie od tego, czy jest świadomy, że tym samym przerywa bieg terminu przedawnienia. Dla uznania niewłaściwego wystarczy, że dłużnik spłaci część swojego zobowiązania lub odsetek, zwróci się do wierzyciela z prośbą o rozłożenie długu na raty lub przesunięcie terminu płatności lub z jakąkolwiek inną prośbą związaną z tym długiem, np. z prośbą o umorzenie części płatności.

Jak widzisz, jako przedsiębiorca, który posiada dłużników, musisz być świadomy, czym jest przedawnienie roszczenia, a także jakie są terminy przedawnień w przypadku każdego rodzaju umów oraz tego, w jaki sposób można przerwać bieg terminu przedawnienia długów. Mamy nadzieję, że informacje zawarte w tym artykule, pomogą Ci skutecznie walczyć o należne Ci pieniądze.

Już dziś zarejestruj się i odzyskaj pieniądze od Twojego kontrahenta!
Zacznij już dziś »