Jak uniknąć dziedziczenia długów?
Jak uniknąć odziedziczenia długów? Czy da się odziedziczyć spadek po zmarłym, ale bez długów? Odpowiedzi na te pytania powinien znać każdy. W dzisiejszym artykule sprawdzamy, czy da się uniknąć dziedziczenia długów. Podpowiadamy też co zrobić, aby uniknąć niechcianej odpowiedzialności.
Kto może odziedziczyć spadek?
Słowem wstępu, przypomnijmy, kto może odziedziczyć spadek. Możemy wyróżnić dwie sytuacje - przede wszystkim, osoba zmarła może pozostawić po sobie testament.Wskazuje w nim osoby uprawnione do dziedziczenia. Jeśli jednak:
- spadkodawca nie pozostawił testamentu, lub
- spadkobiercy wskazani w testamencie odmówili dziedziczenia,
to kolejność dziedziczenia regulują przepisu kodeksu cywilnego [Dz. U. z 2020 r. poz. 1740, 2320, z 2021 r. poz. 1509, 2459]. Zgodnie z polskim kodeksem cywilnym:
Spadek dziedziczą - w równych częściach - małżonek lub małżonka zmarłej osoby oraz dzieci. Jeśli zmarły nie pozostawił małżonka, dzieci, ani wnuków, spadek po takiej osobie przypada rodzicom oraz rodzeństwu spadkodawcy.
Warto przy tym dodać, że część spadku odziedziczona przez małżonka nie może wynosić mniej niż 25% całości spadku.
Co ważne, długi z mocy prawa również wchodzą w skład masy spadkowej. Nie można ich z niej wyłączyć. Nie ma żadnych osobnych regulacji dotyczących dziedziczenia długów.
Oznacza to, że kolejność dziedziczenia długów jest taka, jak pozostałych składników majątku po zmarłym. W pierwszej kolejności długi dziedziczą małżonek i dzieci, następnie - rodzice i rodzeństwo.
Dostałem spadek i co dalej - jak uniknąć dziedziczenia długów?
Po otrzymaniu informacji o otrzymaniu spadku spadkobierca ma do wyboru cztery rozwiązania. Każde z nich ma inne skutki.
Osoba, która otrzymała spadek, może:
- odrzucić cały spadek,
- przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza,
- przyjąć spadek wprost,
- pozostać biernym - nie składać żadnego oświadczenia - ani o przyjęciu, ani o odrzuceniu spadku.
Poniżej wyjaśniamy, z czym wiążą się poszczególne rozwiązania.
Odrzucenie spadku a dziedziczenie długów
Najprostszym i jednocześnie najskuteczniejszym rozwiązaniem dla osób, które obawiają się długów po zmarłym, jest odrzucenie spadku.
Odrzucenie spadku to w większości sytuacji najlepsze rozwiązanie, gdy zmarły pozostawił po sobie zadłużenie tak duże, że po jego spłacie nie pozostaną już żadne inne środki wchodzące w skład masy spadkowej.
To rozwiązanie, które sprawdzi się, gdy - mówiąc kolokwialnie - spadku „nie opłaci się” przyjmować.
Odrzucenie spadku rodzi następujące konsekwencje:
- Odrzucający spadek nie dziedziczy po zmarłym niczego - ani długów, ani żadnych innych przedmiotów wchodzących w skład masy spadkowej.
- Długi zmarłego nie „znikają”. Nadal mogą je odziedziczyć zstępni, czyli następni w kolejności spadkobiercy. Jeśli więc np. małżonka zmarłego odrzuci spadek, aby uniknąć dziedziczenia długów, musi pamiętać, aby odrzucić go również w imieniu małoletnich dzieci (pełnoletnie powinny zrobić to samodzielnie). W przeciwnym razie długi „przejdą” na dzieci!
- Osoba, która odrzuciła spadek, nie otrzyma zachowku.
Oświadczenie o odrzuceniu spadku trzeba złożyć w terminie 6 miesięcy od dowiedzenia się o swoim powołaniu do spadku. Dochowanie tego terminu jest konieczne, aby odrzucenie spadku było skuteczne!
Oświadczenie o odrzuceniu spadku składa się przed notariuszem lub w sądzie rejonowym właściwym dla miejsca zamieszkania (swojego, nie zmarłego).
Przykład:
Zmarły pozostawił po sobie długi o łącznej wartości 500 000 zł i oraz ruchomości warte 20 000 zł. Małżonka spadkodawcy odrzuciła spadek, składając odpowiednie oświadczenie. Małżeństwo miało dwójkę małoletnich dzieci. Kobieta nie chciała, aby długi przeszły na dzieci, a zatem złożyła oświadczenia o odrzuceniu spadku również w ich imieniu.
Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza a dziedziczenie długów
Innym rozwiązaniem na uniknięcie dziedziczenia długów może być dziedziczenie z dobrodziejstwem inwentarza. Ma znacznie mniej „drastyczne” konsekwencje niż jego odrzucenie. Oznacza, że spadkobierca otrzyma spadek i odpowie za długi zmarłego, ale co ważne - tylko do wysokości wartości majątku, jaki odziedziczył.
Dziedziczenie spadku z dobrodziejstwem inwentarza może się odbyć na dwa sposoby:
- gdy spadkobierca złoży takie oświadczenie przed sądem lub notariuszem,
- gdy spadkobierca pozostanie bierny i nie złoży żadnego oświadczenia - wówczas z mocy prawa przyjmuje się, że dziedziczy z dobrodziejstwem inwentarza.
Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza oznacza, że odziedziczone długi będą spłacone tylko z tego majątku, który pozostał po zmarłym. Spadkobierca nie odpowie za nie swoim własnym majątkiem.
W praktyce oznacza to, że jeśli wartość aktywów spadku będzie mniejsza niż kwota zadłużenia, spadkobierca niczego nie zyska, ale także - niczego nie straci.
Przykład:
Zmarły pozostawił po sobie długi o łącznej wartości 500 000 zł oraz nieruchomość wartą 300 000 zł. Małżonka spadkodawcy, która przyjęła spadek z dobrodziejstwem inwentarza, odziedziczy nieruchomość. Odpowie również za długi - ale tylko do wartości 300 000 zł.
Przyjęcie spadku wprost a dziedziczenie długów
Przyjęcie spadku wprost nie jest żadnym rozwiązaniem dla osób, które chcą uniknąć dziedziczenia długów. Kompletnie pozbawia ono spadkobiercę ochrony. Przyjęcie spadku w taki sposób oznacza, że spadkobierca przyjmuje po zmarłym wszystkie długi. Odpowiada za nie własnym majątkiem.
Przykład:
Zmarły pozostawił dług w wysokości 500 000 zł i samochód warty 100 000 zł. Jego małżonka zdecydowała się przyjąć spadek wprost. Z dniem przyjęcia spadku stała się właścicielką pozostawionego auta, ale również osobą odpowiedzialną za dług. Będzie zobowiązana do spłaty całego zadłużenia w wysokości 500 000 zł.
Zrzeczenie się dziedziczenia - sposób na uniknięcie dziedziczenia długów jeszcze za życia spadkodawcy
Istnieje jeszcze jedna możliwość, z której warto skorzystać, jeśli już za życia spadkodawcy wiemy, że nie chcemy dziedziczyć po danej osobie z powodu jej długów. Jest nim zrzeczenie się dziedziczenia.
Umowę zrzeczenia się dziedziczenia zawiera się przed notariuszem, jeszcze za życia spadkodawcy. Zachowanie formy aktu notarialnego jest konieczne, pod rygorem nieważności!
Stronami umowy są spadkobierca ustawowy i spadkodawca. Na skutek umowy zrzeczenia się dziedziczenia, spadkobiercę traktuje się tak, jak gdyby nie dożył on otwarcia spadku. W efekcie nie dziedziczy spadku i nie ma prawa do zachowku.
O ile strony w umowie zrzeczenia się dziedziczenia nie postanowią inaczej, umowa taka z dziedziczenia wyłączy również zstępnych.
Trzeba jednak dodać, że umowa zrzeczenia się dziedziczenia dotyczy tylko prawa do dziedziczenia z ustawy. Oznacza to, że skutki umowy nie będą obejmowały dziedziczenia na podstawie testamentu. W praktyce może więc dojść do sytuacji, w której spadkobierca zrzeknie się dziedziczenia na mocy umowy, a zostanie do niego powołany na podstawie testamentu. Warto o tym pamiętać.
Jak uniknąć problemów z długami w firmie?
Problem z dziedziczeniem długów jest niestety powszechny. Warto znać możliwości, jakie daje polskie prawo, aby w ostatnim momencie nie znaleźć się w trudnej sytuacji o nieodwracalnych konsekwencjach.
Równie ważne jest unikanie problemów z długami w działalności biznesowej. W odzyskiwaniu należności każdej małej i średniej firmie pomaga innowacyjny system do automatycznej windykacji Vindicat.pl.
Odzyskiwanie należności przy pomocy systemu Vindicat.pl jest szybkie, pewne i bezpieczne. Dzięki Vindicat.pl możesz odzyskiwać pieniądze szybciej i korzystniej niż kiedykolwiek.
Za windykację automatyczną w systemie Vindicat.pl zapłacisz dopiero (i wyłącznie), gdy odzyskasz pieniądze. Prowizja wynosi jedynie 8% windykowanej kwoty!
Przedsiębiorcy korzystający z systemu Vindicat.pl mogą m.in.:
- Windykować w pełni automatycznie i zapłacić za windykację dopiero po odzyskaniu należności. Po uruchomieniu przez użytkownika robota windykacyjnego, system samoczynnie wyśle klientom powiadomienia o płatnościach i doda wierzytelności na giełdę. To najszybsze i najwygodniejsze rozwiązanie! Dowiedz się, jak działa automat do ściągania należności.
- Kierować faktury do windykacji wprost z systemu do księgowości online. System Vindicat.pl łączy się z czterema najpopularniejszymi systemami księgowości online - ifirmą, wFirmą, InFaktem oraz Fakturownią. Jeśli tylko zechcesz, nieuregulowane faktury wprost z tych systemów, mogą trafiać do Vindicat.pl.
- Motywować dłużnika do szybszej zapłaty dzięki dodaniu jego danych na popularną giełdę długów. Giełda długów Vindicat to jedna z najpopularniejszych giełd długów. Dodanie danych klienta sprawia, że informację o zadłużeniu zobaczą klienci i partnerzy dłużnika. Nic nie motywuje skuteczniej do szybkiej zapłaty!
- Korzystać ze spersonalizowanych i gotowych do wysyłki dokumentów windykacyjnych. Vindcat.pl to również baza gotowych do użycia dokumentów, takich jak m.in. pozwy, czy wezwania do zapłaty.
- Działać prewencyjne. Zapobieganie kolejnym opóźnieniom w zapłacie jest równie ważne, jak sama windykacja. System Vindicat.pl pozwala również na prowadzenie regularnego monitoringu płatności i umieszczanie na fakturach na swoich fakturach pieczęci prewencyjnej Vindicat.
Aż 93% spraw prowadzonych w systemie Vindicat.pl kończy się na najkorzystniejszym etapie windykacji - etapie polubownym.
Polubowne zakończenie sprawy jest najkorzystniejsze dla każdego wierzyciela, ponieważ pozwala uniknąć zaangażowania sądu i komornika w sprawę. To ogromna oszczędność - czasu, nerwów i pieniędzy!
Skuteczna metoda odzyskiwania firmowych długów - windykacja online
Z rozpoczęciem działań windykacyjnych w firmie nie możesz zwlekać. Każdy dzień to gratisowy czas dla dłużnika, który oddala Twoją firmę od odzyskania pieniędzy. Nie czekaj i sprawdź, jak wiele może zaoferować Twojej firmie nowoczesna windykacja w systemie Vindicat.pl:
- w modelu rozliczenia prowizyjnego,
- lub abonamentowego.
Sprawdź już dziś!
FAQ:
Odziedziczyłem spadek i nie zrobiłem nic - czy odpowiem za długi?
W przypadku odziedziczenia spadku i braku złożenia jakiegokolwiek oświadczenia (o przyjęciu lub odrzuceniu spadku), mamy do czynienia z dziedziczeniem z dobrodziejstwem inwentarza. Oznacza to, że spadkobierca za długi odpowie, ale tylko do wartości odziedziczonych aktywów. Jeśli wartość aktywów będzie mniejsza niż długów, spadkobierca niczego nie zyska, ale też - niczego nie straci.
Ile jest czasu na odrzucenie spadku?
Spadkobierca na odrzucenie spadku ma 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o tytule do dziedziczenia - czyli zwykle od dnia śmierci spadkodawcy.
Ile kosztuje odrzucenie spadku?
Opłata od oświadczenia o odrzuceniu spadku wynosi 100 zł. Musi ją uregulować każda osoba, która odrzuca spadek. Oświadczenie o odrzuceniu spadku składa się u notariusza lub w sądzie.
Co dalej po odrzuceniu spadku?
Po odrzuceniu spadku spadkobiercę traktuje się, jakby nie dożył otwarcia spadku. Nie dziedziczy on ani aktywów, ani długów po zmarłym. Cały jego udział w spadku przechodzi na jego spadkobierców.
Czy można odrzucić spadek po upływie 6-miesięcznego terminu?
Tak, istnieją specyficzne przypadki, gdy będzie to możliwe. Taka możliwość zaistnieje, gdy spadkobiercy nie wiedzieli, jaka jest wysokość długów wchodzących w skład masy spadkowej lub jaka była faktyczna wartość majątku spadkodawcy (tj. gdy przyjęli spadek pod wpływem błędu).
Czy dla odrzucenia spadku w imieniu małoletniego konieczna jest zgoda sądu?
Tak. Niezbędne jest zezwolenie sądu rodzinnego.
Jakie dokumenty są konieczne, aby odrzucić spadek u notariusza?
Najczęściej wystarczą: dowód osobisty, odpis aktu urodzenia spadkobiercy (skrócony) i odpis aktu zgonu spadkodawcy (skrócony). W konkretnych przypadkach może jednak zajść konieczność dostarczenia także innych, dodatkowych dokumentów.