Czym są odsetki ustawowe za opóźnienie?
Jeśli Twój dłużnik spóźnia się z płatnościami powinieneś jak najszybciej rozpocząć windykację. Pamiętaj przy tym, że masz prawo domagać się nie tylko kwoty wynikającej z faktury VAT lub umowy, ale również odsetek za opóźnienie. Odsetki to pewnego rodzaju forma rekompensaty za opóźnienie w uregulowaniu należności. Zobacz od kiedy powinieneś naliczać odsetki oraz w jaki sposób obliczyć ich wysokość.
Naliczanie odsetek ustawowych - podstawa prawna
Możliwość naliczania odsetek przewiduje art. 481§1 Kodeksu Cywilnego.
Art. 481§1 Kodeksu Cywilnego, stanowi że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Z treści art. 481 § 1 Kodeksu Cywilnego wynikają trzy szczególnie istotne dla Ciebie informacje:
- Masz prawo żądania odsetek jedynie, gdy świadczenie Twojego dłużnika ma charakter pieniężny. Oznacza to, że odsetki możesz naliczać, gdy np. domagasz się zapłaty za zamówiony towar lub wykonaną usługę czy dzieło.
- Możesz żądać odsetek nawet, gdy wskutek opóźnienia dłużnika nie poniosłeś żadnej szkody. Jeśli poniosłeś szkodę, oprócz zapłaty odsetek możesz żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.
- Możesz żądać odsetek również w sytuacji, gdy opóźnienie w zapłacie nie nastąpiło z winy dłużnika.
Prawo do żądania zapłaty odsetek ustawowych powstaje z mocy prawa. Nie musisz wcześniej zgłaszać takiego żądania swojemu dłużnikowi.
Po co nalicza się odsetki? Funkcje odsetek za opóźnienie
Odsetki pełnią dwie podstawowe funkcje:
- Dyscyplinująca - odsetki uświadamiają dłużnikowi, że za każdy dzień nieuregulowania należności będzie musiał dodatkowo zapłacić. Jest to dla dłużnika wyjątkowo dotkliwa sankcja - być może kolejnym razem postara się uregulować należność w terminie.
- Odszkodowawcza - funkcja istotna z punktu widzenia wierzyciela. Wierzycielowi należy się swoiste „odszkodowanie” za nieuprawnione korzystanie z sumy pieniężnej przez dłużnika. Odszkodowanie to przejawia się właśnie w możliwości żądania odsetek.
Ile wynoszą odsetki ustawowe za opóźnienie?
Art. 481§2 stanowi, że w przypadku, gdy stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, to należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości, która jest równa sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Stopa referencyjna wynosi obecnie 1,5%, a więc odsetki ustawowe za opóźnienie wynoszą łącznie 7% w skali roku.
Maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie (14%). Jeżeli wysokość odsetek za opóźnienie przekracza w Twojej sprawie wysokość odsetek maksymalnych, należą Ci się odsetki maksymalne za opóźnienie.
Postanowienia umowy pomiędzy Tobą, a dłużnikiem nie mogą wyłączać ani ograniczać przepisów o odsetkach maksymalnych za opóźnienie. Dotyczy to także przypadku dokonania wyboru prawa obcego.
Od kiedy można naliczać odsetki?
Odsetki powinieneś naliczać już od dnia następującego po umówionym terminie zapłaty.
Jeśli termin płatności przypadł za 07.08.2017 r., to już od dnia 08.08.2017 r. powinieneś naliczać odsetki.
Roszczenie staje się wymagalne zawsze po bezskutecznym upływie terminu, w którym dłużnik powinien był zapłacić. Wówczas możesz przystąpić do windykacji polubownej i domagać się jak najszybszego uregulowania zobowiązania.
Odsetki nalicza się aż do dnia, w którym dłużnik faktycznie ureguluje należność.
Przedawnienie odsetek, czyli od kiedy nie możesz już żądać zapłaty odsetek
Zasadniczo termin przedawnienia odsetek jako świadczeń okresowych wynosi 3 lata.
Świadczenia okresowe - świadczenia, które dłużnik musi spełniać cyklicznie, w określonych odstępach czasu
Po upływie trzech lat Twoja możliwość naliczania odsetek w związku z danym zadłużeniem wygaśnie.
Odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych - ile wynoszą i kiedy je można je naliczać?
Odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych to specyficzny rodzaj odsetek za opóźnienie. Możesz je naliczyć wyłącznie, gdy zarówno Ty jak i Twój dłużnik jesteście przedsiębiorcami lub wykonujecie wolny zawód i zawarliście umowę w związku z wykonywaną działalnością.
Podmioty, których dotyczy możliwość naliczania odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych zostały wymienione w ustawie z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych.
Odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych są uregulowane właśnie w wyżej wymienionej ustawie. Stanowi ona tzw. lex specialis wobec regulacji Kodeksu Cywilnego. Oznacza to, że w przypadku odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych pierwszeństwo mają przepisy tej ustawy, a nie Kodeksu Cywilnego.
Różnica pomiędzy „zwykłymi” odsetkami, a naliczanymi w transakcjach handlowych sprowadza się nie tylko do różnicy w statusie stron umowy, ale również do wysokości odsetek. Zgodnie z art. 4 ust. 3 w.w. ustawy, odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych stanowią sumę stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 8 punktów procentowych. Na dzień dzisiejszy wynoszą one 9,5%. Przypomnijmy w tym miejscu, że wysokość „zwykłych” odsetek to 7%.
W przypadku odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych nie istnieją odsetki maksymalne. Ustawodawca uznał, że w przypadku obrotu profesjonalnego nie ma potrzeby ochrony dłużnika przed długotrwałym naliczaniem odsetek.
Podsumowując, odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych można naliczać, gdy:
- Zawarto umową odpłatną.
- Przedmiotem świadczenia jest dostawa towarów lub wykonanie usług.
- Stronami umowy są podmioty wymienione w art. 2 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Są to przedsiębiorcy krajowi i zagraniczni oraz podmioty publiczne.
- Strony zawarły umowę w związku z wykonywaną działalnością.
Odsetki za opóźnienie, a odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych
| „ZWYKŁE” ODSETKI ZA OPóŹNIENIE | ODSETKI ZA OPóŹNIENIE W TRANSAKCJACH HANDLOWYCH | |
| Odsetki ustawowe | Stopa referencyjna NBP+ 5,5% - łącznie 7% | Stopa referencyjna NBP+ 8% - łącznie 9,5% |
| Odsetki maksymalne | 2x Stopa referencyjna NBP+ 5,5% - łącznie 14% | BRAK |
Oprócz odsetek - 40 EURO za opóźnienie w płatności
Wierzyciel, który w prawidłowy sposób spełnił świadczenie, ale nie otrzymał płatności w terminie, obok odsetek może dochodzić kwoty 40 EURO. Stanowi ona swoiste zadośćuczynienie za zaistniałe opóźnienie w płatności.
Zasadniczo kwotę 40 EURO można doliczyć do każdej faktury, która nie została opłacona w terminie.
40 EURO to zryczałtowana kwota. Ma ona pokryć koszty odzyskiwania należności. Jeśli 40 EURO nie wystarczy na pokrycie kosztów windykacji w Twojej sprawie, masz prawo do zwrotu kosztów, w tym kosztów postępowania sądowego, pomniejszonych o tę kwotę.
Jak obliczyć obliczyć odsetki za zwłokę w zapłacie? Obliczanie odsetek w praktyce
Abyś mógł jak najlepiej zrozumieć istotę odsetek ustawowych, posłużymy się przykładem.
Przykład:
Spółka „ABC” z siedzibą w Krakowie w dniu 22 czerwca 2017 roku (czwartek) wystawiła fakturę Panu Marianowi Kowalskiemu - osobie fizycznej, fakturę. Faktura opiewała na kwotę 5 tysięcy złotych brutto, a termin płatności wynosił 14 dni. Niestety Pan Marian Kowalski nie uregulował tej należności w terminie. Przelew na konto spółki „ABC” dotarł dopiero w dniu 25 sierpnia 2017 roku. Spółka „ABC” postanowiła zażądać od Pana Mariana zapłaty odsetek ustawowych z tytułu dużego opóźnienia w zapłacie.
Aby prawidłowo obliczyć odsetki, każdorazowo najpierw powinieneś określić na kiedy przypadał termin płatności. W naszych obliczeniach wykorzystamy przykład spółki ABC i Pana Mariana, osoby fizycznej.
Termin 14-dniowy wynikający z faktury wystawionej przez spółkę ABC rozpoczął bieg w piątek 23 czerwca 2017 roku. Zakończył się w czwartek 6 lipca 2017 roku. Czwartek 6 lipca 2017 r. był więc ostatnim dniem kiedy Pan Marian mógł uregulować należność nie ponosząc żadnych negatywnych konsekwencji. Pan Marian zalega więc z zapłatą od dnia 7 lipca 2017 roku (piątek).
Następnie powinieneś określić ile dni minęło między dniem, w którym upłynął termin zapłaty, a dniem, w którym faktycznie dokonano spłaty zobowiązania. Od 7 lipca 2017 roku do 25 sierpnia 2017 roku minęło 50 dni. Po ustaleniu tych danych, możesz przejść do obliczeń.
5000 zł x 7% = 350 zł – tyle wynoszą odsetki ustawowe w skali roku;
350 zł / 365 dni = 0,9589 zł – tyle wynoszą odsetki ustawowe za każdy kolejny dzień opóźnienia w płatności;
0,9589 zł x 50 dni = 47,95 zł – tyle wynoszą odsetki ustawowe za opóźnienie w analizowanym przykładzie.
Obliczenia wyglądałyby nieco inaczej, gdyby Pan Marian również był przedsiębiorcą, a zobowiązanie powstałoby w związku z prowadzoną działalnością. Wówczas odsetki wynosiłyby 9,5%, a nie 7% w skali roku.
Skomplikowane? Nie musisz wyliczać odsetek ręcznie - skorzystaj z systemu do monitoringu należności i samodzielnej windykacji online Vindicat.pl
Prawidłowe obliczenie odsetek, szczególnie gdy mamy wielu dłużników z różnymi okresami zadłużenia bywa trudne. Na szczęście - nie musisz tego robić samodzielnie.
System do monitoringu należności i samodzielnej windykacji Vindicat.pl umożliwia wygenerowanie gotowych i spersonalizowanych dokumentów i pism windykacyjnych. Zawiera wbudowany i aktualizowany na bieżąco kalkulator odsetek. System pozwala również na doliczenie do należności głównej kwoty 40 EURO tytułem zwrotu kosztów windykacji.
System Vindicat.pl to kompleksowa pomoc na każdym etapie windykacji. Wygenerujesz z niego gotowe do użycia m.in. wezwania do zapłaty, pozwy, e-pozwy oraz cały szereg pism koniecznych na każdym z etapów postępowania egzekucyjnego. Pisma opierają się na wprowadzonych przez Ciebie danych. System samoczynnie policzy odsetki, a jedyne o czym Ty musisz pamiętać, to złożenie podpisu. O tym zresztą również przypomni Ci aplikacja.
Oprócz wygenerowania niezbędnych pism, system Vindicat.pl umożliwia również monitorowanie należności, wystawienie wierzytelności na popularną giełdę długów oraz negocjowanie z dłużnikiem online.
Aż 93% spraw prowadzonych przy pomocy aplikacji Vindicat.pl kończy się na najkorzystniejszym dla obydwu stron etapie polubownym.
Monitoring należności oraz windykacja przy pomocy systemu Vindicat.pl są niezwykle proste. Ty zakładasz konto i wprowadzasz odpowiednie dane, system robi resztę. Nie musisz sobie zaprzątać głowy terminami, samodzielnie kontaktować się z dłużnikiem ani głowić się jak prawidłowo napisać dane pismo. System przypomni Ci o wszystkim i przeprowadzi przez wszystkie etapy windykacji.
Vindicat.pl to nieoceniona pomoc dla małych i średnich przedsiębiorców borykających się z problemem nieterminowych płatności. Pozwala zaoszczędzić czas i pieniądze oraz zachować dobre relacje z dłużnikiem, co bywa kluczowe w przypadku windykacji w małych i średnich firmach.
Windykacja nie musi być procesem długim i skomplikowanym. Przekonało się o tym już prawie 3 000 przedsiębiorców zarejestrowanych w systemie Vindicat.pl
Odsetki rosną, ale... nigdy nie zwlekaj z windykacją
Odpowiednio wczesne rozpoczęcie windykacji to połowa sukcesu. Czym dłużej zwlekasz z rozpoczęciem windykacji polubownej, tym bardziej obniżasz swoje szanse na powodzenie. Jeśli rosnące odsetki nie motywują wystarczająco Twojego dłużnika do spłaty zadłużenia, skorzystaj z systemu do monitoringu i samodzielnej windykacji online Vindicat.pl. Otrzymasz kompleksową pomoc na każdym etapie windykacji i dostęp do niezbędnych narzędzi windykacyjnych. Bez problemu wyliczysz odsetki... i w konsekwencji doprowadzisz do pomyślnego zakończenia całej sprawy.
Nie czekaj aż Twoja należność stanie się niemożliwa do odzyskania. Wybierz najlepszą ofertę dla Twojej firmy i zarejestruj się w systemie Vindicat.pl już dziś.
FAQ:
1. Jak płacić odsetki?
Sposób zapłaty odsetek określa art. 360 Kodeksu Cywilnego. Odsetki płatne są co roku z dołu. Jeżeli termin spłaty sumy pieniężnej jest krótszy niż rok, to odsetki reguluje się jednocześnie z płaconą sumą. Strony mogą również same ustalić termin i sposób zapłaty odsetek. Powinny w tym celu zawrzeć stosowny zapis w umowie.
2. Jak najprościej obliczyć odsetki?
Możesz wyliczyć je ręcznie... ale to z pewnością nie jest najprostszy sposób. Możesz również skorzystać z internetowych kalkulatorów odsetek. Nigdy nie masz jednak pewności czy wyliczają one odsetki zgodnie z aktualnym stanem prawnym, który przecież zmienia się tak dynamicznie. Bezpiecznym rozwiązaniem jest skorzystanie z systemu Vindicat.pl. Z systemu wygenerujesz gotowe do użycia, spersonalizowane pisma windykacyjne z prawidłowo wyliczonymi odsetkami.
3. Czy można w umowie wyłączyć prawo żądania odsetek, jeśli dłużnik spóźni się z uregulowaniem należności bez swojej winy?
Tak, jest to dozwolone. Takie klauzule są w praktyce dość często spotykane, osłabiają jednak znacznie pozycję wierzyciela.
4. W jaki sposób można dochodzić zapłaty odsetek - czy tylko łącznie z należnością główną?
Nie. Odsetek możesz dochodzić łącznie z należnością główną lub osobno. Możesz starać się o zapłatę całości lub jedynie części odsetek, za cały okres opóźnienia lub jedynie za niektóre fragmenty czasu.
5. Co jeśli w trakcie trwania zadłużenia danej osoby obowiązywały różne stopy odsetek?
W takiej sytuacji powinieneś obliczać odsetki odrębnie dla każdego okresu.
6. Jak dochodzić odsetek na drodze sądowej?
W tym celu wnosi się pozew o zapłatę. Odsetek za opóźnienie dochodzi się najczęściej obok świadczenia głównego w jednym pozwie. Możesz ich jednak dochodzić również w innym procesie, składając odrębny pozew.
7. Czy można naliczać odsetki od odsetek?
Co do zasady, nie można. Zakaz ten nazywamy zakazem anatocyzmu i jest on regułą w polskim prawie. Od każdej reguły występują jednak wyjątki - mówi o nich np. art. 482 Kodeksu Cywilnego i dotyczy sytuacji, w której po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy. Zasadniczo jednak - nie można.
8. Co to znaczy, że odsetki mają „akcesoryjny” charakter?
Oznacza to, że mają one względem należności głównej charakter uboczny. Są z nią związane, ale nie tożsame. Jeśli dłużnik ureguluje należność główną, nadal możesz dochodzić zapłaty samych odsetek.
9. Czy odsetki stanowią przychód w myśl przepisów podatkowych?
Tak. Uzyskane odsetki stanowią w myśl prawa podatkowego przychód z tytułu wykonywania działalności gospodarczej. W księdze podatkowej przychodów i rozchodów ujmuje się je w ósmej kolumnie w tzw. „pozostałych przychodach”.
10. Czy w transakcjach między przedsiębiorcami zawsze trzeba stosować przepisy ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych?
Odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych możesz naliczać wyłącznie, jeśli powstanie należności ma związek z wykonywaną przez przedsiębiorcę działalnością gospodarczą. Jeśli Twój kontrahent jest przedsiębiorcą prowadzącym np. warsztat samochodowy i kupił od Ciebie komputer wyłącznie do użytku domowego, powinieneś naliczać „zwykłe” odsetki za opóźnienie. W takiej sytuacji przedsiębiorcę należy potraktować jak konsumenta.
