Rozdzielność majątkowa, a prowadzenie firmy

Rozdzielność majątkowa, a prowadzenie firmy to zagadnienie, które może mieć bardzo duże znaczenie praktyczne dla wierzycieli. Jeśli dłużnik i jego małżonek pozostają w ustawowym ustroju wspólności majątkowej, aby pociągnąć do odpowiedzialności małżonka, nieprowadzącego firmy, potrzebna będzie jego zgoda. Tym samym w określonych przypadkach, gdy jeden z małżonków zaciągnie długi, drugi też może za nie odpowiadać. Sytuacja przedstawia się inaczej, jeśli małżonkowie, z których jeden prowadzi firmę zdecydują się na rozdzielność majątkową. Jak? Odpowiedzi poniżej.

Rozdzielność majątkowa - na czym polega?

Rozdzielność majątkowa to ustrój majątkowy małżeński. Jego cechą charakterystyczną jest to, że w przeciwieństwie do ustroju wspólności majątkowej, nie występuje w nim majątek wspólny małżonków.

Małżonkowie, którzy zdecydują się na ustrój rozdzielności majątkowej, mają dwa osobne majątki osobiste. Każdy z nich zarządza swoim majątkiem samodzielnie.

Majątki małżonków, pozostających w ustroju rozdzielności majątkowej są od siebie odrębne w sensie prawnym. Nie oznacza to jednak, że małżonkowie nie mogą wspólnie nabywać różnego rodzaju praw (np. w szczególności praw własności, jak np. prawo własności auta czy mieszkania). W takiej sytuacji każdy z małżonków będzie miał prawo do ustalonego udziału w rzeczy, którą wspólnie nabyli. Udział wyraża się w ułamku. O jego wysokości decydują małżonkowie.

Jeśli małżonkowie, pozostający w ustroju rozdzielności majątkowej nabędą wspólnie jakąś rzecz, to każde z nich może bez zgody drugiego swobodnie dysponować przysługującym mu udziałem.

Jak powstaje rozdzielność majątkowa

W Polsce „domyślnym”, ustawowym ustrojem jest ustrój majątkowej wspólności małżeńskiej. Można go oczywiście zmodyfikować, zawierając przed notariuszem stosowną umowę. To ważne - umowa taka koniecznie musi zostać zawarta przed notariuszem. W umowie małżonkowie zgodnie ze swoją wolą regulują stosunki majątkowe.

Rozdzielność majątkowa może powstać jeszcze przed zawarciem małżeństwa lub  po jego zawarciu.

Rozdzielność majątkową można ustanowić również przed sądem. Jeśli małżonkowie nie chcą lub nie mogą dojść do porozumienia w kwestii podziału swojego majątku, właściwą będzie droga sądowa. Sąd ustawia rozdzielność z tzw. ważnych powodów. Zaliczymy do nich np. alkoholizm jednego z małżonków, nieumiejętność zarządzania przez niego majątkiem, zatrzymywanie majątku wyłącznie dla siebie itp.

Odpowiedzialność za długi małżonka, prowadzącego firmę, gdy nie zawarto intercyzy

Najczęstszym powodem ustanowienia rozdzielności majątkowej w sytuacji, gdy jeden z małżonków prowadzi działalność gospodarczą, jest obawa przed ewentualną egzekucją długów współmałżonka. W ustroju wspólności majątkowej żona może odpowiedzieć za długi męża-przedsiębiorcy (i oczywiście mąż za długi żony, prowadzącej działalność). Zależy to jednak od tego, czy została wyrażona zgoda na zaciągnięcie zobowiązania.

To, czy małżonek, który nie prowadzi firmy odpowie majątkiem wspólnym za zobowiązania małżonka-przedsiębiorcy zależy od tego, czy współmałżonek wyraził zgodę na zaciągnięcie zobowiązania.

Jeśli współmałżonek zgodził się na zaciągnięcie zobowiązania (przed lub po) i wyraził swoją zgodę w dokumencie prywatnym lub urzędowym, odpowie. Warto jednak pamiętać, że nawet po uzyskaniu takiej zgody, długi mogą być spłacane tylko z majątku osobistego przedsiębiorcy-dłużnika oraz majątku wspólnego małżonków. Egzekucji w żadnym wypadku nie będą podlegały przedmioty, które wchodzą w skład majątku osobistego małżonka dłużnika.

Jeśli małżonek dłużnika nie wyraził zgody na zaciągnięcie zobowiązania w odpowiedniej formie, wierzyciel nie będzie mógł prowadzić egzekucji z majątku wspólnego.

Jeśli zgody w odpowiedniej formie nie było, komornik będzie mógł prowadzić egzekucję wyłącznie z:

• Majątku osobistego przedsiębiorcy, będącego dłużnikiem
• Dochodów uzyskiwanych z innej działalności zarobkowej dłużnika
• Przedmiotów majątkowych, wchodzących w skład przedsiębiorstwa
• Korzyści uzyskanych z praw własności przemysłowej, autorskich, pokrewnych i innych praw twórcy przysługujących dłużnikowi.

Warto również pamiętać, że przedmioty majątkowe, które wchodzą w skład przedsiębiorstwa będą podlegały egzekucji nawet bez zgody małżonka, jeśli sąd wyda klauzulę wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika z ograniczeniem jego odpowiedzialności tylko do przedsiębiorstwa, które jest składnikiem majątku wspólnego obydwu małżonków.

Intercyza - gdy współmałżonek prowadzi działalność gospodarczą

Jak widzisz, bez zawarcia intercyzy - w ustroju wspólności majątkowej - sytuacja jest dość skomplikowana. W praktyce zdarza się więc, że egzekucja prowadzona jest z majątku wspólnego małżonków. Dłużnikom stosunkowo prostym rozwiązaniem wydaje się więc zawarcie intercyzy i ustanowienie odrębności majątkowej. Wówczas każdy z małżonków małżonków może zaciągać oraz spłacać swoje zobowiązania niezależnie.

Intercyza, zawarta gdy jeden z małżonków prowadzi działalność gospodarczą wywołuje skutki zarówno w przypadku długów wobec kontrahentów, jak również w przypadku zaległości publicznoprawnych.

Jeśli Twój dłużnik zawarł przed powstaniem zobowiązania intercyzę, swój dług będziesz mógł egzekwować wyłącznie z jego majątku osobistego. Koniecznie należy tu jednak pamiętać, że skutki intercyzy obejmą tylko długi, które powstały już po zawarciu intercyzy. Rozdzielność majątkowa nie zajdzie dla zobowiązań, które zostały zaciągnięte przed jej podpisaniem.

Przykład:
Pani Aleksandra jest żoną Pana Marcina, prowadzącego firmę budowlaną. Małżonkowie pozostawali w ustawowym ustroju wspólności majątkowej. Pani Aleksandra pomagała mężowi przy prowadzeniu działalności, prowadząc księgowość. Jej podpisy figurują na większości firmowych dokumentów, takich jak faktury VAT i umowy. Często negocjowała również zawierane kontrakty, spotykała się z partnerami biznesowymi itp. Niestety firma budowlana Pana Marcina wpadła w poważne kłopoty finansowe. Wierzyciele postanowili skierować egzekucję do majątku wspólnego Pani Aleksandry i jej męża. W takiej sytuacji małżeństwo zdecydowało się podpisać intercyzę. Nie oznacza to jednak, że wierzyciele nie będą mogli zaspokoić swoich zobowiązań z majątku wspólnego małżonków. Intercyza „nie działa wstecz”. Jeśli wierzycielom uda się udowodnić, że Pani Aleksandra wiedziała o zaciąganych zobowiązaniach i wyraziła na nie zgodę, egzekucja będzie prowadzona również z majątku wspólnego małżonków.

Rozdzielność majątkowa, a prowadzenie działalności gospodarczej - czy zawsze warto?

Jak już wiesz, wielu dłużników-przedsiębiorców rezygnuje z ustawowego ustroju wspólności majątkowej, decydując się na podpisanie intercyzy. Powodem jest zwykle obawa, że współmałżonek również będzie odpowiadał za zobowiązania. Tego typu rozwiązanie jest oczywiście w pewien sposób uzasadnione i zrozumiałe... ale nie powinno być stosowane automatycznie.

W przypadku problemów z wypłacalnością firmy, którą prowadzi jeden z małżonków ustanowienie rozdzielności majątkowej nie zawsze przynosi oczekiwane skutki. Po pierwsze, wiesz już, że podpisanie intercyzy po tym jak problemy już wystąpiły, nie spowoduje, że małżonek, który nie prowadzi działalności gospodarczej zostanie uwolniony od odpowiedzialności. Po drugie, przedsiębiorcy, nad którymi zawisło widmo niewypłacalności często uważają, że rozwiązaniem będzie przeniesienie ich majątku do majątku osobistego drugiego małżonka. Takie rozwiązanie tylko z pozoru wydaje się bezpieczne.

Jeśli przedsiębiorca w obawie przed niewypłacalnością zdecyduje się na przenoszenie składników swojego majątku do majątku osobistego drugiego małżonka, może to zostać zaskarżone przez wierzycieli tzw. skargą pauliańską.

Skarga pauliańska to rodzaj powództwa, które mogą wytoczyć wierzyciele m.in. wobec przedsiębiorcy, który w celu „oszukania” wierzycieli, przenosi swój majątek do majątku osobistego współmałżonka. Skutkiem jest uznanie danej czynności prawnej wobec konkretnego wierzyciela lub wierzycieli za bezskuteczną. Dowiedz się więcej na temat skargi pauliańskiej.

Rozdzielność majątkowa - to warto zapamiętać

Podsumowując, warto abyś zapamiętał, że podstawą odpowiedzialności dłużnika z majątku wspólnego jest zgoda małżonka na zaciągnięcie zobowiązania. Dotyczy to ustawowego ustroju wspólności majątkowej.

Jeśli zgoda została udzielona i jako wierzyciel będziesz w stanie udowodnić ten fakt przed sądem, uzyskasz klauzulę wykonalności na udział dłużnika w majątku wspólnym.

Uzyskanie klauzuli wykonalności warunkuje możliwość rozpoczęcia egzekucji z majątku wspólnego. W żadnym razie nie będzie to jednak dotyczyło majątku osobistego drugiego małżonka - ten pozostaje „bezpieczny”.

W sytuacji, gdy zgody nie było, jako wierzyciel będziesz mógł domagać się z egzekucji tylko z majątku osobistego dłużnika, z jego wynagrodzenia za pracę lub z dochodów uzyskanych z innej działalności zarobkowej. Jeśli wierzytelność powstała w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa, komornik będzie mógł egzekwować także z przedmiotów majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa.

Jeśli małżonkowie zawarli intercyzę przed powstaniem zobowiązania, z oczywistych względów jako wierzyciel nie będziesz mógł zaspokoić się z ich majątku wspólnego. W przypadku rozdzielności majątkowej, majątek wspólny nie istnieje ani w czasie małżeństwa, ani po jego zakończeniu. Nie będzie więc możliwe skierowanie do niego egzekucji.

Odzyskuj swoje należności - nie zwlekaj z windykacją

Bez względu na to, czy Twój dłużnik zawarł intercyzę czy też nie, nigdy nie powinieneś zwlekać z rozpoczęciem windykacji. Czym więcej czasu dajesz swojemu dłużnikowi, tym trudniej będzie Ci wyegzekwować należność. Równocześnie, czym więcej czasu będzie miał dłużnik, tym większe są szanse, że będzie próbował „kombinować”, np. przenosząc swój majątek do majątku osobistego współmałżonka.

Skutecznym rozwiązaniem problemu z kontrahentami, którzy za nic mają terminy płatności, jest system do monitoringu należności i samodzielnej windykacji Vindicat.pl. To rozwiązanie w pełni kompleksowe. Pozwala regularnie monitorować należności oraz odpowiednio szybko wdrażać działania windykacyjne.

System do monitoringu należności i samodzielnej windykacji Vindicat.pl przeznaczony jest głównie dla małych i średnich firm. Bezpiecznie prowadzi przedsiębiorców przez cały proces windykacji - od etapu polubownego, aż po ewentualne postępowanie egzekucyjne. Przy pomocy tego samego systemu przedsiębiorcy mogą również w prosty i wygodny sposób monitorować swoje należności online. Dzięki temu mogą zawsze podjąć działania windykacyjne na czas. Czym szybciej tym lepiej.

Przedsiębiorcy zarejestrowani w systemie Vindicat.pl w kilka sekund mogą wygenerować z systemu niezbędne dokumenty i pisma windykacyjne - m.in. wezwania do zapłaty, pozwy i e-pozwy. Wystarczy wykonać kilka kliknięć, złożyć podpis... i już. Bez kilkugodzinnego głowienia się nad prawidłową konstrukcją pisma.

System do monitoringu należności i samodzielnej windykacji Vindicat.pl umożliwia również wystawienie wierzytelności na giełdzie długów Vindicat.pl oraz negocjowanie z dłużnikiem online. Gwarantuje także użytkownikom dostęp do pieczęci prewencyjnej Vindicat, a w zależności od wybranej oferty - również dostęp do Big InfoMonitor.

System do monitoringu należności i samodzielnej windykacji Vindicat.pl to idealne narzędzie dla nowoczesnych i świadomych przedsiębiorców. Tylko regularny monitoring należności i odpowiednie działania windykacyjne, mogą zapobiec sytuacjom, w których odzyskanie należności będzie niemożliwe.

Ustroje majątkowe małżeńskie dłużnika - warto wiedzieć, co zrobić

Jeśli nękają Cię problemy z brakiem terminowych płatności ze strony kontrahentów, zapewne często zdarza się, że Twój dłużnik pozostaje w związku małżeńskim. Warto więc, abyś wiedział jakie masz możliwości w przypadku, gdy ustrojem majątkowym małżeńskim dłużnika jest ustawowa wspólność. Podobnie warto wiedzieć co zrobić, gdy dłużnik zawarł intercyzę. W każdym z tych dwóch przypadków powinieneś jednak działać szybko i zdecydowanie. Zachowaj kontrolę nad firmowymi płatnościami oraz odpowiednio wcześnie rozpoczynaj działania windykacyjne. Pomoże Ci w tym system do monitoringu należności i samodzielnej windykacji Vindicat.pl. Ceny rozpoczynają się już od 169 zł miesięcznie.

FAQ: